بررسی شاخص‌های تحمل و حساسیت تاج‌خروس علوفه‌ای (.Amaranthus hypochondriacus L) تحت شرایط کم‌آبی از طریق تجزیه به مؤلفه اصلی

Abstract

به‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف کم ­آبیاری بر کیفیت و کمیت عملکرد گیاه تاج‌خروس علوفه‌ای، آزمایشی در سال‌های 1397 و 1398 از طریق تجزیه‌وتحلیل کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در یک مزرعه تحقیقاتی در یزد انجام شد. عامل اصلی این مطالعه سطوح مختلف آبیاری، پس از چهار سطح تخلیه مجاز رطوبتی آب قابل‌استفاده با مقادیر 50، 60، 70 و 80 درصد و عامل فرعی سه رقم مختلف گیاه تاج‌خروس علوفه‌ای شامل سیم، خارکووسکی و لوورا در نظر گرفته شد. پارامترهایی همچون عملکرد، بهره‌وری آب کشاورزی، نسبت وزن برگ به ساقه، قطر ساقه، ارتفاع بوته و درصد پروتئین خام ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که افزایش فواصل آبیاری در مقایسه با تیمار آبیاری هنگام 50 درصد تخلیه آب زمین که به میزان 53.65 تن بر هکتار عملکرد علوفه‌تر داشت، سبب کاهش به ترتیب 22، 45 و 62 درصدی در عملکرد علوفه‌تر و همین‌طور سبب کاهش بهره‌وری آب، قطر ساقه و ارتفاع گیاه می‌گردد، درحالی‌که باعث افزایش درصد پروتئین خام و تا حدودی نسبت برگ به ساقه می‌گردد. علاوه بر این، برای تعیین مهم‌ترین شاخص‌های تنش از تجزیه‌وتحلیل مؤلفه‌های اصلی در سطوح مختلف کم ­آبیاری، میانگین هارمونیک و میانگین بهره‌وری به‌عنوان بهترین شاخص‌ها همراه با عملکرد علوفه خشک در شرایط تنش و بدون تنش، برای بررسی تحمل ارقام تاج‌خروس به شرایط کم‌آبی انتخاب شد. با توجه به یافته‌های میانگین‌های هارمونیک و بهره‌وری، نتیجه گرفته شد درحالی‌که رقم لوورا در شرایط بدون تنش و حتی با بروز تنش ملایم عملکرد بهتری داشت، ولی رقم سیم در شرایط تنش کم‌آبی متوسط و شدید، پایداری عملکرد بهتری از خود نشان داد.

Keywords

• آمارانت
• بای پلات
• پروتئین خام
• عملکرد علوفه
• کم آبی