منابع مطرودساز، طرد اجتماعی و احساس شادمانی زنان سرپرست خانوار

Abstract

پژوهش حاضر با هدف اندازه‏گیری میزان احساس شادمانی زنان سرپرست خانوار تهران و همچنین شناسایی منابع طرد و محرومیت اجتماعی این جمعیت و مکانیزم اثرگذاری آن بر شادمانی آن‏ها صورت گرفته است. روش پژوهش در این تحقیق، اکتشافی‌ـ پیمایشی است. بدین‌منظور، ابتدا نمونه‏ای 30‌نفری از زنان سرپرست خانوار تهران به روش نمونه‏گیری گلوله‏برفی انتخاب و داده‏ها با تکنیک مصاحبه جمع‏آوری شده است. سپس پیمایش با نمونة 180‌نفری و روش نمونه‏گیری دردسترس و تکنیک پرسش‌نامه اجرا شده است. نتایج حاصل از مصاحبه‏ها نشان داد: مجموعه ‌عواملی مثل محرومیت از نیازهای اساسی و احساس نابرابری، دست به دست هم داده و زمینۀ طرد و محرومیت اجتماعی زنان سرپرست خانوار را فراهم کرده و از طریق و به‌واسطۀ ایجاد این طرد و محرومیت، احساس بی‏انصافی در این قشر از زنان شکل گرفته است؛ در‌نتیجه این وضعیت باعث کاهش احساس شادمانی در زندگی آن‏ها شده است. طبق معادلة رگرسیون نزدیک به 70درصد از کل تغییرات میزان احساس شادمانی در بین زنان سرپرست خانوار تهران از سوی متغیرهای احساس بی‏انصافی، طرد اجتماعی و احساس نابرابری پیش‏بینی می‏شود. در‌نهایت، طبق معادلة تحلیل مسیر، متغیر طرد اجتماعی قوی‏ترین و مهم‏ترین قدرت پیش‏بینی‏کننده نسبت به مابقی عوامل تأثیرگذار بر احساس شادمانی زنان سرپرست خانوار است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر شادمانی این قشر از زنان تأثیر منفی داشته است. در مرتبة بعدی، به ترتیب احساس بی‏انصافی و احساس نابرابری به‌صورت مستقیم و عدم پاسخ‌گویی مؤثر به نیازهای اساسی به صورت غیرمستقیم بر احساس شادمانی این جمعیت تأثیر منفی گذاشته‏ است.

Keywords

• احساس بی‏انصافی
• احساس شادمانی
• احساس نابرابری
• زنان سرپرست خانوار
• طرد اجتماعی