Mu’tezile Kelamında Ötekine Ulaşma Kaygısı Olarak Emr-i bi’l-Ma’rûf Nehy-i ‘ani’l-Münker İlkesi

Abstract

Mu’tezile, büyük oranda, İslam’a sonradan dâhil olan milletlerin yol açtığı sorunlarla eş zamanlı olarak tarih sahnesine çıkmıştır. Farklı etnik, kültürel, dinsel ve felsefi cereyanların ürettiği sorunlar, geleneksel yaklaşımlarla cevap bulmayınca, Mu’tezili düşünce ilgi odağı olmuştur. Mu’tezile İslam’la karşılaşan topluluklarla öncelikle “akıl” üzerinden bir iletişim dili kurmuştur. Bu iletişimin manevi motivasyonu ise, emr-i bi’l-ma’rûf nehy-i ‘ani’l-münker ilkesi olmuştur. Bu ilke, Mu’tezilenin “öteki”ne ulaşma çabasının kurumsal karşılığı olmuştur. Bu çalışma, iyiliği emretme kötülüğü nehyetme ilkesinin ortaya çıktığı koşulları ve bunun Mu’tezile için taşıdığı anlamı irdeleyecektir.

Keywords

• mu’tezile
• ma’rûf
• münker
• öteki
• akıl