ارزیابی ژئوشیمیایی سازند گرو در طاقدیس‌های انجیر و کبیرکوه در جنوب غرب ناحیه لرستان

Abstract

گسترش سنگ آهک‌های آرژیلی و شیل‌های سیاه رنگ غنی از مواد آلی در بازه زمانی بریازین تا تورونین (کرتاسه زیرین) در بخش‌های مختلفی از دنیا به‌عنوان سنگ منشا بسیاری از مخازن نفت و گاز گزارش شده است. در ایران نیز براساس گزارش‌های زمین‌شناسی و ژئوشیمیایی سازند گرو در این بازه زمانی در مناطق غرب کشور به‌ویژه در منطقه لرستان به‌عنوان سنگ منشأ مطرح شده است، لیکن در این گزارش‌ها، اطلاعات منسجمی از نتایج آنالیزها و مطالعات انجام شده در دسترس نیست .در این مطالعه، نمونه‌هایی از سازند گرو در بخش جنوبی ناحیه لرستان از طاقدیس انجیر (12 نمونه خرده حفاری مربوط به چاه ANR-1)، و طاقدیس کبیرکوه (5 نمونه خرده حفاری مربوط به چاه KAK-1 و 11 نمونه سطحی از تنگ گرو)، انتخاب و با استفاده از تکنیک‌هاى ژئوشیمیایى متداول نظیر پایرولیز راک- اول (Rock-Eval/yrolysis)، کروماتوگرافى گازی (GC)، کروماتوگرافى گازى- طیف سنجى جرمی (GC-MS) و اندازه‌گیری انعکاس ویترینیت (اRo%) تحت آنالیز قرار گرفتند. با توجه به نتایج آنالیزها، میانگین کل کربن آلی به‌ترتیب، 75/1 و 55/2% و میانگین Tmax به‌ترتیب، 445 و C° 475 و میانگین انعکاس ویترینیت به‌ترتیب 895/0 و 974/0% در این دو تاقدیس می‌باشد که نشان‌دهنده سنگ منشائی با توان هیدروکربن زایی خوب تا بسیار خوب با درجه پختگی اواخر پنجره نفت‌زایی و شروع گاززایی است. نوع کروژن نمونه‌ها غالبا ترکیبی از نوع IIIا/ II و نوع III می‌باشند. مطالعات بیومارکرى (بررسی نحوه توزیع آلکان‌های نرمال، استران‌ها و هوپان‌ها) بیانگر وجود مواد آلى با منشاء دریایى و مقادیر جزئی مواد آلى حمل شده از خشکى است که در یک شرایط احیایى نهشته شده‌اند. بررسى پارامترهاى بلوغ بیومارکری نیز، حاکى از بلوغى در حد اواخر پنجره نفت‌‌زایى براى مواد آلى تجمع یافته در این دو تاقدیس مى‌باشد که نتایج حاصل از آنالیزهای راک- اول و انعکاس ویترینایت را تایید می‌نمایند

Keywords

• سنگ منشأ
• سازند گرو
• بیومارکر
• ژئوشیمی آلی و ناحیه لرستان