Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Nov 2018)
Haskala Sırasında Din-Bilim Çatışması: Onay Belgeleri, Bilim Kitapları ve Rabbani Din Adamları
Abstract
Matbaanın 15. yüzyıldan itibaren ortaya çıkması ve yaygınlaşması, kitap piyasasının hızlı bir yükselişine neden olmuştur. Yayınlanan eserler konusunda Hıristiyan yöneticilerin kararları, buralarda yaşayan Yahudileri de etkilemiştir. Yahudiler, yaşadıkları ülkelerin idarecileri ile çatışma yaşamamak, ayrıca kendi dini inanç ve geleneklerini korumak amacıyla bazı tedbirler almışlardır. İbranice kitapların basımında onay belgesinin şart koşulması da bunlardan birisidir. Avrupa’daki Aydınlanma dönemi etkisiyle ortaya çıkan ve Yahudi toplumunun modernizasyonunu amaçlayan Haskala hareketi, etkili olduğu 18. ve 19. yüzyıllarda birçok yayın ürünü ortaya koymuştur. Bu dönem boyunca bilim, rabbani din adamları ve Maskilim arasında çatışma alanı olmaya devam etmiştir. Rabbani din adamları tarafından, özellikle ilk dönemlerde “potansiyel tehlike” olarak kabul edilen İbranice bilim kitaplarına onay belgeleri verilmeyerek Haskala hareketinin etkisi en aza indirilmeye çalışılmıştır. Sonraki dönemlerde ise bu tutumun değişmeye başladığı görülmektedir.
