Bulletin of the Mineral Research and Exploration (Jan 2012)
YÜKSEKOVA KOMPLEKSİNDE (ÖZALP - VAN, TÜRKİYE) PERİDOTİTLERİ KESEN DİYABAZ DAYKLARIN JEOKİMYASAL ÖZELLİKLERİ VE RODENJİTLEŞME
Abstract
Bu incelemede, Yüksekova kompleksinden (Özalp - Van) peridotitleri kesen diyabaz daykların jeolojisi ve başkalaşımlarına neden olan Ca metazomatizmasının etkileri irdelenmiştir. Mineralojik-petrografik çalışmalar ve jeokimyasal veriler ışığında, Yüksekova karmaşığında peridotitleri kesen diyabaz daykların, Ca metazomatizmasına bağlı olarak çeşitli derecelerde rodenjitleşme gösterdikleri tespit edilmiştir. Bu metazomatizmaya bağlı olarak Ca-Al-Mglu silikatlar oluşmuştur. Ofitik dokuya sahip rodenjitleşmiş diyabaz daykların mineralojik bileşimini diyopsit, plajiyoklaz, hidrogrossular, klorit, epidot ve daha az oranda flogopit, prehnit, apatit, kalsit ve opak mineraller oluşturmaktadır. Metazomatizma toleyitik karakterdeki daykların tüm kayaç ana oksitlerinde Ca zenginleşmesi ve SiO2 tüketilmesine sebep olmuştur. Buna göre dayklar üç farklı alt guruba ayrılmıştır. Birinci gurup ileri derecede rodenjitleşmiş diyabaz dayklarından oluşur (~% ağ 42.0–38.0 SiO2 ;~% ağ 19.0–26.0 CaO). İkinci gurubu oluşturan diyabaz dayklarında rodenjitleşme derecesi daha düşüktür (~% ağ 42.5–43.0 SiO2; % ağ 14.5–15.0 CaO). Üçüncü gurubu oluşturan diyabaz dayklarında ise hem petrografik hem de jeokimyasal analiz sonuçlarına göre rodenjitleşme etkilerine rastlanılmamıştır (~% ağ 47.0–50.0 SiO2 ; % ağ 10.0 –12.0 CaO). İz ve NTE içeriklerinin zenginleştiği rodenjitleşmiş dayklarda, metazomatik kaynağa etki eden akışkanların bu elementlerce daha zengin kayaçlarla olan etkileşmeleri sonucunda geliştiği düşünülmektedir. Bu etkileşimde yerel jeoloji, ortamın tektonik yapısı ve buna bağlı gelişecek olan akışkanlarda sıcaklık, oksijen kısmi basıncı ve kimyasal bileşimi gibi faktörlerin önemli olduğu düşünülmektedir.
