Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Dec 2020)
AVRUPA’DA YAŞAYAN TÜRKLERİN DİNÎ ve SOSYO-KÜLTÜREL HAYATINDA TÜRK DİYANET VAKIFLARI’NIN YERİ VE ÖNEMİ
Abstract
1960’lı yıllardan sonra Türkiye’den Avrupa’ya geçici işçi statüsünde kitlesel bir göç hareketi gerçekleşmiştir. Türk göçmenler, bir zaman sonra birtakım nedenler dolayısıyla Avrupa’da yerleşik bir düzen kurmuşlardır. Türk göçmenler, ilk etapta dilsel, dinî, sosyo-kültürel vb. farklılıklar dolayısıyla Avrupa toplumuyla ciddi anlamda uyum sorunu yaşamışlardır. Bu sorunu aşmada yardımcı bir unsur olarak dernekleşme faaliyetlerine girişmişlerdir. Türk göçmenlerin nüfusunun artması, birçok bölgede veya ülkede benzer uyum sorunlarıyla karşılaşılması, toplumsal ve gündelik ihtiyaç ve sorunların farklılaşarak artmasıyla birlikte bir sivil çatı örgütlenmesine ihtiyaç duyulmuştur. Böylece Türk göçmen nüfusunun yoğun olduğu Avrupa ülkelerinde Türk Diyanet Vakıfları (TDV) kurulmuştur. Avrupa’da faaliyet yürüten ve ilgili devletlerin resmi mevzuatına göre kurulan sivil bir örgütlenme olarak TDV, Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB) ile yarı-ilişkili vakıflar statüsündedir. Bu araştırma, Avrupa’da yaşayan Türk göçmenlerin dinî ve sosyo-kültürel hayatında TDV’nin etkisi, işlevsel rolü, yeri, önemini ve bunun Türk göçmenler açısından ne anlam ifade ettiğini sosyolojik olarak açıklamaya ve anlamlandırmaya girişmektedir. Araştırmada, anlayıcı (nitel) yöntem çerçevesinde dokümanlar üzerine yapılan dolaylı gözlem yoluyla elde edilen veriler/bulgular, anlamlandırılmaya ve analiz edilmeye çalışılmaktadır. Araştırmada, TDV’nin Avrupa’daki Türk göçmenlerin bireysel ve toplumsal hayatında din, eğitim, sosyal, kültürel, kimlik, dayanışma, bütünleşme vb. noktalarda önemli bir etkiye sahip olduğu ve çok boyutlu fonksiyonlar taşıdığı sonucuna varılmaktadır. Bu yönüyle TDV’nin Avrupa’daki Türk göçmenlerin toplumsal hayatında önemli bir yer tuttuğu görülmektedir.