نگاهی به تشریح برگ و آرایه‌شناسی زیرتیره کاریوفیلوییده در ایران

Abstract

تیره میخکیان پنجمین تیره بزرگ ایران از نظر تعداد گونه است که غالب گونه‌های آن پراکنش ایرانو-تورانی دارند. حدود 30% گونه‌های این تیره انحصاری کشور ایران هستند. پیوسته ابهاماتی در تعیین حدود جنس‌های میخکیان وجود داشته و به خصوص براساس مطالعات مولکولی و تبارشناختی جدید که در بسیاری موارد حدود سنتی جنس‌ها را تایید نمی‌کنند، لزوم یافتن صفات ملموسی برای تشخیص جنس‌ها از یکدیگر احساس می‌شود. بر این اساس در این پژوهش، خصوصیات تشریحی برگ برخی گونه‌های ایرانی زیرتیره کاریوفیلوییده شرح داده شده است. چهل و نه صفت (شامل 16 صفت کیفی و 33 صفت کمی) برش عرضی و اپیدرم برگ‌ها مورد مطالعه قرار گرفته است. همه صفات تشریحی در بین گونه‌های بررسی شده یک جنس ثابت نیستند، ولی بعضی از آن‌ها مانند الگوی روزنه‌ها، تقارن پهنک، وجود بافت کلانشیم و وجود لایه­های فیبر در اطراف دسته آوندی مرکزی، می‌توانند در جدایی برخی جنس‌ها مفید باشند. با توجه به صفات ریخت‌شناختی و تشریحی، دو ترکیب جدید آرایه‌شناختی و کلید شناسایی برای جنس‌های این زیرتیره در ایران تهیه شده و جنس Psammophiliella برای نخستین بار از ایران گزارش شده است.

Keywords

• پتروراژیا
• پساموفیلیِلّا
• ترکیب جدید
• صفات کیفی و کمی
• میخکیان