بررسی وضعیت تولید و بازاریابی شیر و فرآورده‌های لبنی گاوهای شیری در استان لوگر -افغانستان

Abstract

سابقه و هدف: شیر اولین و مهم‌ترین منبع ماده غذایی طبیعی انسان است که از نظر عناصر غذایی موردنیاز برای مصرف انسان غنی می‌باشد و نیز مصرف آن در هرسن و سال مانعی ندارد. شیر را می‌توان از منابع مختلف، مانند بز، گوسفند، گاو، گاومیش و شتر به دست آورد، بااین‌حال، شیر گاو محبوب‌ترین شیر در بین تمام شیرها است. از طرفی شیر تنها فرآورده کشاورزی است که تولید آن وابسته به فصل معین از سال نمی‌باشد. همچنین صنعت پرورش گاوهای شیری یا همان صنعت لبنیات از نظر اشتغال به‌ویژه برای زنان دارای جایگاه و ویژه‌ای است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی وضعیت پرورش گاوهای شیری، تولید شیر و فرآورده‌های لبنی، بازاریابی شیر و فرآورده‌های لبنی و چالش‌های موجود در تولید و فروش فرآورده‌های لبنی در استان لوگر افغانستان می‌باشد.مواد و روش‌ها: این پژوهش در سال ۱۴۰1 در شهرستان‌های پل علم، محمد آغه و برکی برک واقع در افغانستان انجام شد و در مجموع ۵۵ روستا و 255 دامدار را با استفاده از روش جامعه هدفمند تحت پوشش قرار گرفت. داده‌های اولیه این پژوهش از طریق توزیع پرسش‌نامه‌ها جمع‌آوری و به کمک نرم‌افزار اکسل مورد و SAS تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: نتایج نشان داد که در منطقه تحت پژوهش بیش‌تر از 40 درصد نژاد گاوهای خارجی هلشتاین و براون‌سویس پرورش داده می‌شد و میانگین تعداد گاوهای شیری در مزارع 2 رأس بود. دامنه تولید روزانه شیر در مزارع پرورش گاوهای شیری بین 00/20 – 80/12 کیلوگرم در روز بود و پس از نژاد هلشتاین (02/13 و 12/12 کیلوگرم در روز)، بهترین عملکر تولیدی را گاوهای آمیخته (هلشتاین * کندهاری) با تولید 00/11 کیلوگرم در روز داشت. علاوه بر این دامداران 26/56 درصد شیر تولیدی را به گونه شیر تازه می‌فروختند و میانگین در آمد مالکان مزارع پرورشی گاوهای شیری از بابت فروش شیر و فرآورده های لبنی دریک دوره شیردهی 1700 دلار آمریکایی بود. همچنین نتایج نشان داد، بیش‌ترین خریداران شیر و فرآورده های لبنی درمنطقه تحت پژوهش تعاونی‌ها و شرکت‌های خصوصی بود. بر اساس نتایج این پژوهش مهترین چالش از لحاظ رتبه بندی در قسمت تولید شیر فقدان تسهیلات بانکی (وام دهی) و کمترین چالش کمبود واکسن‌ها و داروهای دامی می باشد همچنین مهمترین چالش در بازاریابی شیر و فرآورده های لبنی کمبود وسایل و ماشین های مدرن جهت انتقال شیر و فرآورده های لبنی و کمترین چالش در این قسمت تأثیر نوسانات فصلی شیر تولیدی می باشد. نتیجه‌گیری: نتیجه‌گیری کلی پژوهش نشان داد، در استان لوگر تولید شیر در گاوهای نژاد هلشتاین بیشتر و نیز گاوهای آمیخته در مقایسه با نژاد گاوهای بومی عملکرد بهتری داشتند و دامداران میزان زیادی از شیر تولیدی خود را به‌صورت شیر تازه می‌فروختند، همچنین مهم‌ترین خریداران شیر تولیدی در استان لوگر تعاونی‌ها و شرکت‌های خصوصی بودند. به منظور بهبود وضعیت موجود به دامداران و مالکان مزارع پیشنهاد می گردد تا انجمن های دامداری را تشکیل دهند.

Keywords

• تولید شیر
• تعاونی‌ها
• تولیدکننده
• مصرف‌کننده
• نژاد گاوهای شیری