تحلیل عوامل موثر بر پراکنش فضاهای سبز شهری با تکیه بر رهیافت عدالت محیط زیستی (مطالعه موردی: شهر اصفهان)

Abstract

هدف: با افزایش جمعیت شهرها، واژه فضای سبز و کاربری‌های فضای سبز شهری مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. از این ‌رو هرچه شهرها بزرگ‌تر می‌شوند احساس نیاز به وجود فضای سبز چه برای بهره‌برداری مستقیم شهروندان و چه از نظر نقش پالایش محیط روزبه‌روز بیشتر می‌شود. اهمیت فضای سبز در محیط شهری، تا آن حد است که به‌عنوان یکی از شاخص‌های توسعه‌یافتگی جوامع مطرح است و مزایایی چون درمان بیماری‌های روحی، محیطی مطلوب برای پرورش کودکان، یکپارچگی اجتماعی، حفظ آسایش و... دارد. ضمن این‌که این فضاها برای عموم مردم در گذران اوقات فراغت، تفریح و مصاحبت با دوستان و گردهمایی‌های اجتماعی و فرهنگی استفاده می‌شوند. هدف این پژوهش بررسی پراکنش فضای سبز شهر اصفهان با تکیه بر رهیافت عدالت محیط‌زیستی است.روش و داده: تحقیق حاضر از نوع کاربردی است و به روش توصیفی - تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز به شیوه اسنادی – کتابخانه‌ای جمع‌آوری‌شده و با استفاده از قضاوت کارشناسانه و بهره‌گیری از شیوه پیمایش میدانی (مشاهده و پرسش‌نامه) و مدل فرایند تحلیل شبکه (ANP) و DEMATEL به تحلیل داده‌ها پرداخته شده است.یافته‌ها: نتایج تحقیق نشان می‌دهد که از بین عوامل مربوط به پراکنش فضای سبز شهری از بین چهار دسته عوامل اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست‌محیطی با توجه به نظر پاسخگویان، عوامل کالبدی با وزن ۵۴/۴۴ درصد در رتبه اول و عوامل اجتماعی با وزن ۲۴/۸ درصد رتبه دوم را دارا است. بنابراین، شهر اصفهان به‌منظور رسیدن به توسعه همه‌جانبه در ارتباط با فضای سبز نیازمند توجه کارا به عوامل اجتماعی است؛ چرا که بیشترین اثرگذاری را نسبت به عوامل اقتصادی در ایجاد فضای سبز بر اساس عدالت محیط‌زیستی را دارند.نوآوری، کاربرد نتایج: تحقیق حاضر جزو معدود تحقیقاتی است که عوامل موثر بر پراکنش فضای سبز شهری با رویکرد عدالت محیط زیستی پرداخته است و تاکنون در شهر اصفهان نیز چنین پژوهشی انجام نشده است.

Keywords

• عدالت محیط زیستی
• فضای سبز شهری
• فرایند تحلیل شبکه‌ای
• شهر اصفهان