ادبیات منظوم و منثور فارسی برای غیرفارسی‌زبانان: در جستجوی معیاری برای سازماندهی محتوای درسنامه‌های آموزشی

Abstract

یکی از مهمترین گام‌ها برای افزایش کیفیت منابع آموزش ادبیات، تدوین آن‌ها بر پایه‌ی دانش آموزشکاوی ادبیات است. هدف این پژوهش پرداختن به یکی از اصول تدوین محتوا، تعیین معیار سازماندهی محتوای آموزشی است. معیارها برای سازماندهی محتوای آموزش ادبیات می‌تواند انواع ادبی، سده‌های تاریخی، دوره‌های سبک‌شناسی یا... باشد. بررسی‌‍‌ها نشان می‌دهد که دانسته‌های علمی در مورد مناسب‌ترین معیار سازماندهی محتوای منابع آموزش ادبیات فارسی به غیرفارسی‌زبانان وجود ندارد. این پژوهش در پی آن است که به این پرسش پاسخ دهد که بهترین معیار سازماندهی محتوای آموزشی ادبیات منظوم و منثور برای غیرفارسی‌زبانان کدام است. در این راستا، به کمک یک پرسشنامه‌ی محقق‌ساخته، معیار مناسب سازماندهی محتوا در تدوین منابع آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان از دیدگاه مدرسان زبان و ابیات فارسی بررسی می‌شود. پس از اعتبارسنجی پرسشنامه، پرسشنامه به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده در میان شرکت‌کنندگان این پژوهش توزیع گردید. 52 مدرس و دانش‌آموخته‌ی آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان شرکت کردند. نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که از نظر مدرسان، معیار سازماندهی محتوای آموزشی برای ادبیات منظوم به صورت معناداری بر اساس سده‌های تاریخی بالاترین رتبه‌ی در میان الگو‌ها به خود اختصاص می‌دهد و انواع ادبی و دوره‌های سبک‌شناختی در رتبه‌ی دوم و سوم قرار دارند. در مورد ادبیات منثور، با آن‌که ترتیب میانگین معیارها همانند ادبیات منظوم است، اما بین سه معیار تفاوت معنا‌داری از نظر رتبه وجود ندارد. یافته‌های این پژوهش به تدوین‌کنندگان درسنامه‌های آموزش ادبیات کمک می‌کند که با رویکرد روشمند و علمی دست به نگارش منابع آموزش ادبیات برای غیرفارسی‌زبانان بزنند.

Keywords

• "آموزش ادبیات فارسی"
• "سازماندهی محتوا"
• "نوع ادبی"
• "سده‌ی تاریخی"
• "دوره‌ی سبک‌شناسی"