بررسی تاثیر سه باکتری‌ Bacillus safensis، Bacillus pumilus و Zhihengliuella halotolerans جداسازی شده از ریزوسفر گیاهان شورپسند بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد نشاسته گندم رقم قدس تحت تنش شوری

Abstract

سابقه و هدف: تقاضا برای گندم به‌عنوان مهترین غله مورد استفاده بشر رو به افزایش است. به‌دلیل تغییرات اقلیمی و مدیریت نادرست آب و خاک، تنش شوری موجب کاهش عملکرد گندم می‌گردد. استفاده از باکتری‌های محرک رشد، راهکاری سازگار با طبیعت برای کاهش اثرات تنش شوری بر عملکرد گندم است. این پژوهش با هدف ارزیابی تاثیر باکتری‌های محرک رشد گیاه جداسازی شده از ریزوسفر چند گیاه شورپسند خودروی استان یزد بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد نشاسته گندم رقم قدس طراحی و اجرا گردید. مواد و روش‌ها: صفات محرک رشد و مقاومت به شوری باکتری‌های جداسازی شده از ریزوسفر گیاهان آتریپلکس، اشنان، گز و سنبله نمکی بررسی گردید. در ادامه، بذر گندم با باکتری‌های برتر از لحاظ صفات محرک رشد گیاه و مقاوم به شوری شاملBacillus safensis، Bacillus pumilus و Zhihengliuella halotolerans تلقیح شده و پس از کشت گلدانی در گلخانه با آب با شوری‌های 4، 8 و 16 دسی‌زیمنس بر متر آبیاری گردید. در پایان دوره رشد، شاخص‌های زیست توده کل، عملکرد و اجزای عملکرد و درصد آمیلوز و آمیلوپکتین بذر اندازه‌گیری شد.یافته‌ها: هر سه باکتری مورد بررسی قادر به تولید ایندول استیک اسید بودند. بیشترین مقدار تولید ایندول استیک اسید در باکتری B. safensis معادل 72/29 میکروگرم بر میلی‌لیتر اندازه‌گیری شد. هرسه باکتری قادر به تولید سیانید هیدروژن بودند و بیشترین مقدار تولید سیانید هیدروژن در باکتری Z. halotolerans با درجه 5 (بسیار بالا) مشاهده شد. هر سه باکتری قادر به تولید سیدروفور بودند. تولید ACC دآمیناز در هر سه باکتری مشاهده شد و بیشترین مقدار آن در باکتری B. pumilus به مقدار 8 میکروگرم بر میلی‌لیتر اندازه‌گیری شد. توانایی انحلال فسفات . halotolerans Z بیشتر از دو برابر باکتری B. safensis بود. شوری باعث کاهش شاخص‌های مورد اندازه‌گیری در گندم شد. در تیمارهای تلقیح شده با باکتری در سطوح تنش شوری (4، 8 و 16 دسی‌زیمنس بر متر) متوسط زیست توده کل، آمیلوز و آمیلوپکتین به‌ترتیب تا 5/52، 3/21 و 3/10 درصد نسبت به متوسط این شاخص‌ها در تیمارهای شاهد (بدون باکتری) در همین سطوح شوری افزایش یافت. همچنین باکتری‌ها در این سطوح تنش شوری، وزن سنبله، وزن بذر و تعداد بذر را به‌ترتیب تا حداکثر 22، 6/74 و 6/66 درصد نسبت به شاهد (بدون باکتری) همین سطوح افزایش دادند. نتیجه‌گیری: باکتری‌های محرک رشد مورد بررسی باعث افزایش اجزای عملکرد گندم قدس تحت تنش شوری شده لذا برای کاهش اثرات شوری بر گندم در شرایط آبیاری با آب شور می‌توان از باکتری‌های مورد بررسی در این آزمایش استفاده کرد. Z. halotolerans در اغلب شاخص‌های مورد بررسی، کارآمدتر از دو باکتری دیگر بود. از آنجا که این آزمایش در شرایط گلخانه انجام شد، پیشنهاد می‌شود برای تکمیل یافته‌ها این آزمایش در شرایط مزرعه هم انجام گیرد.

Keywords

• "آتریپلکس"
• "باکتری"
• "غلات"
• "صفات محرک رشد گیاه"