مدل‎سازی یکپارچة سیستم‎های منابع آب، کشاورزی و اقتصادی- اجتماعی دشت هشتگرد با رویکرد دینامیک سیستم‎ها

Abstract

بحران آب ناشی از رشد جمعیت و توسعة اقتصادی مهم‎ترین تهدید برای جوامع انسانی است. دشت هشتگرد به دلیل توسعه فعالیت‌های اقتصادی- اجتماعی، با مسئله گسترش جمعیت، افزایش تقاضای آب و محدودیت منابع آب روبروست. به‌دلیل پیچیدگی مسائل مربوط به سیستم‌های منابع آب و دیگر سیستم‌های در تعامل با آن، برای مدیریت، برنامه‎ریزی، ارزیابی سیاست‌های مدیریت آب و شبیه‎سازی سیستم جامع منابع آب دشت هشتگرد، مدل دینامیک سیستم‎ها بر اساس نمودارهای حلقه‎های علت و معلولی در محیط نرم‎افزار Vensim PLE توسعه داده شد. این مدل، روابط بازخوردی بین زیرسیستم‌های هیدرولوژیکی، کشاورزی و اقتصادی- اجتماعی دشت هشتگرد را برقرار می‎کند. برای صحت‌سنجی مدل، داده‎های مشاهداتی 1380-1385 شمسی و دو آزمون تکرار رفتار و شرایط حدی استفاده شد. نتایج صحت‌سنجی مدل برای متغیرهای جمعیت، نیاز آب شرب، نیاز آب صنعت و ارزش افزوده نشان داد مدل به‌منظور بازسازی رفتار پارامترهای مختلف درون سیستم به‌خوبی واسنجی شده و نشان‌دهندة توانایی مدل در شبیه‎سازی سیستم‎های منابع آب دشت هشتگرد تحت سیاست‌های مختلف در دوره‌های آتی است. بنابراین، این مدل را می‎توان ابزار پشتیبان تصمیم در ارزیابی آثار تصمیم‌ها و اقدام‌های مختلف بر سیستم‎های منابع آب، کشاورزی و اقتصادی- اجتماعی دشت هشتگرد در مدیریت بحران آب موجود در منطقه به‌کار برد.

Keywords

• پویایی سیستم
• حلقه‌های علت و معلولی
• روابط بازخوردی
• صحت‌سنجی
• نرم‎افزار vensim ple