İnsan Sağlığına Nütrigenetik Bir Bakış: Yağ Asiti Desatüraz Enzimleri (FADS) Kodlayan Genlerde Tek Nükleotid Polimorfizmleri

Abstract

Uzun Zincirli Çoklu Doymamış Yağ Asitleri (UZ-ÇDYA) insan vücudunda gerçekleşen fizyolojik süreçlerde son derece önemli roller oynayan maddelerdir. Bu maddelerin seviyeleri ve kompozisyonu diyet yoluyla direkt tayin edileceği gibi, yağ asiti prekürsörlerinin yine diyet yoluyla alımı ile belirlenebilmektedir. Yağ asiti prekürsörleri endojen olarak yağ asiti desatüraz enzimleri tarafından uzatılarak ve desatüre edilerek fizyolojik aktif UZ-ÇDYA’lerine dönüştürülürler. Yağ asit desatüraz enzimleri FADS genleri tarafından kodlanırlar. Bu gen kümesinde tek nükleotid polimorfizmlerin (SNP) ω3- ve ω6-yağ asitleri seviyeleri ile yakından ilişkisi bulunmaktadır. Beslenme olgusu yanında, genetik faktörler de UZ-ÇDYA regulasyonunu etkilemektedir. Desatüraz enzim aktivitelerindeki değişimlerin sellüler seviyede yağ asiti oranlarını ciddi şekilde etkileme potansiyelleri bulunmaktadır. Sellüler seviyede gerçekleşen yağ asiti değişimleri biyolojik süreçleri de etkilemektedir. Bu derlemede yağ asiti desatüraz enzimleri kodlayan FADS genlerinde tek nükleotid polimorfizmler üzerinden ve insan sağlığına nütrigenetik bir bakış verilmesi amaçlanmıştır.

Keywords

• desatüraz
• fads geni
• yağ asiti
• sağlık
• nütrigenetik
• desaturase
• fads gene
• fatty acid
• health
• nutrigenetics