افزایش قابل ملاحظه خواص مکانیکی فولاد کم آلیاژ سیلیسیم متوسط 35CHGSA در شرایط عملیات حرارتی کوئنچ و پارتیشن‌بندی در مقایسه با حالت کوئنچ و تمپر متداول

Abstract

در این پژوهش، اصلاح ریزساختار و رفتار مکانیکی فولاد عملیات حرارتی‌پذیر کم آلیاژ سیلیسیم متوسط 35CHGSA در شرایط عملیات حرارتی کوئنچ مستقیم در آب و تمپر شده (Q&T) در مقایسه با شرایط کوئنچ در حمام نمک مذاب و پارتیشن‌بندی (Q&P) مورد بررسی قرار گرفته است. برای این هدف، نمونه‌هایی از فولاد کم آلیاژ سیلیسیم متوسط 35CHGSA در دمای ˚C900 به مدت 15 دقیقه حرارت داده شده و سپس به دو روش‌ عملیات حرارتی ادامه پیدا کرد. در روش اول، نمونه‌ها ابتدا در آب کوئنچ و سپس در دمای ˚C500 به مدت 60 دقیقه تمپر شدند (Q&T). در روش دوم، نمونه‌ها ابتدا در حمام نمک مذاب با دمای ˚C230 کوئنچ و برای مدت 1 دقیقه جهت تشکیل مقدار جزئی مارتنزیت نگهداری شدند و آنگاه به منظور پارتیشن‌بندی کربن از مارتنزیت به نواحی آستنیت مجاور، در دمای ˚C400 برای مدت 12 دقیقه حرارت داده شده و در نهایت در آب کوئنچ شدند (Q&P). آزمون‌های سختی‌سنجی و کشش به همراه آنالیز فازی به روش XRD و مشاهدات ریزساختاری با میکروسکوپ‌های نوری، الکترونی روبشی گسیل میدانی FESEM مجهز به EDS و الکترونی عبوری TEM در کنار پراش‌سنجی الکترونی انجام شد. نتایج نشان می‌دهد انجام فرایند عملیات حرارتی Q&P باعث اصلاح شگرف ریزساختار و خواص مکانیکی فولاد 35CHGSA در مقایسه با شرایط Q&T شده است. حاصل‌ضرب استحکام کششی نهایی در ازدیاد طول که معیار خوبی از ارزیابی طراحی و توسعه فولادهای استحکام بالای پیشرفته است در نمونه‌های Q&T در مقایسه با نمونه‌های Q&P بطور شگرفی به ترتیب از 4/16 به GPa.% 5/25 افزایش یافته است.

Keywords

• فولاد کم آلیاژ سیلیسیم متوسط
• عملیات حرارتی
• کوئنچ و تمپر
• کوئنچ و پارتیشن‌بندی
• خواص مکانیکی
• ریزساختار میکروکامپوزیتی
• مارتنزیت
• آستنیت باقیمانده