Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Sep 2019)
DÎVÂN ŞİİRİNDE KISKANÇLIK
Abstract
Hemen her topluluğun edebiyatında görülebilen kıskançlık teması, Türkedebiyatında, özellikle dîvân şiirinde oldukça ağırlıklı bir yere sahiptir. “Kıskançlık”kelimesi kapsamında ifadesini bulmuş olarak hased kavramından namus anlayışınakadar kıskançlığa dair pek çok farklı duruşun şiire dökülmüş halini, klasikedebiyatımızda görebilmekteyiz. Bilhassa âşık, sevgili ve rakip üçgeni arasındakiilişkide karşımıza çıkan kıskançlık duygusu, en fazla âşığın rakibe yönelik hislerinikarşılar. Söz konusu temayı, dîvân şiirimizde, genel bir tasnifle dört ayrı sahadadeğerlendirmemiz mümkündür: Sevdiğini kıskanma, rakip şairi kıskanma, “öteki”ni kıskandırma ve tasavvuftaki gayret kavramına işaret edici kıskanma. Herbiri için daha detaylı ve müstakil araştırmalara imkân tanımak istidadındaki budört alanı tespit, bu makaleye temel oluşturmaktadır. Bu yazıda, kıskançlık temasınınyalnızca dîvân şiirindeki işleniş tarzları üzerinde durulmuş olduğuna dikkatçekerek aynı konunun âşık-saz edebiyatında ve Tanzimat’tan sonraki dönemlerinedebiyatlarında da araştırılabilir bir saha olduğunu belirtmeliyiz. Sonuç itibariyle,bu çalışmada -makale sınırları içinde kalınarak- ilgili metinlerden seçilmiş örneklerlekıskançlık kavramının klasik şiirimizdeki yansımalarına dikkat çekilmesi vedaha kapsamlı bilimsel çalışmalara yol açılması hedeflenmiştir.
