Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Dec 2020)
SIRP-BULGAR GÜMRÜK BİRLİĞİ, DOMUZ SAVAŞI VE OSMANLI DEVLETİ
Abstract
Öz: Gümrük birliği, ekonomik entegrasyon sürecinin önemli bir aşamasını teşkil etmektedir. Kuramsal açıdan gelişimi 20. yüzyılın ortalarından itibaren ve ekonomik entegrasyon teorisi bağlamında olmakla birlikte pratikte gümrük birliği uygulamalarına 19. yüzyılda da rastlanılabilmektedir. Gümrük birliğinin ilk örnekleri ekonomik olmaktan ziyade politik işbirliğini öngörmektedir. Sırp ve Bulgar devletleri arasında 20. yüzyılın başlarında gerçekleştirilen gümrük birliği girişimi, neden olduğu eko-politik sonuçlar ile önemli bir örnek niteliğindedir. Söz konusu gümrük birliği girişimi, dönemin konjonktürü bağlamında değerlendirildiğinde Avusturya-Macaristan İmparatorluğu tarafından bir tehdit olarak algılanmış ve 1906 yılında Sırp Devleti’ne ambargo uygulanması ile takip eden dönemde Domuz Savaşı olarak adlandırılacak bir ticari çatışmayı başlatmıştır. Bu çalışmada Sırp ve Bulgar devletleri arasındaki gümrük birliği girişiminin iktisadî arka planı ve nitelikleri, birincil kaynaklardan hareketle Avusturya-Macaristan, Sırbistan ve Osmanlı Devleti ekseninde açıklanmakta ve Balkan Savaşları ile I. Dünya Savaşı’nın işareti olarak gösterilen kutuplaşma sürecinin eko-politik boyutları değerlendirilmektedir. Elde edilen bulgular ülkelerin ekonomik ve politik çıkarları çerçevesinde kısa süreli ve değişken ittifaklar oluşturdukları yönündedir. Abstract: The customs union is an important stage of the economic integration process. Although its theoretical development began from the middle of the 20thcentury within the context of economic integration theory, customs unions can be come across in practice in the 19thcentury. The first examples of the customs union envisage political cooperation rather than economics. The initiative to establish a customs union between Serbia and Bulgaria in the early 20th century is an important case with its eco-political consequences. The aforementioned initiative was evaluated as a threat by the Austro-Hungarian Empire when evaluated in the context of the conjuncture of the period and started a commercial conflict that would be called the Pig War in the following period with the imposition of an embargo on Serbia in 1906. In this study, the economic background and the characteristics of the customs union initiative between Serbia and Bulgaria are explained with reference to primary sources and the eco-political dimensions of the polarization process which is shown as the prognostication of the Balkan Wars and WWI, are evaluated in the axis of the Austro-Hungarian Empire, Serbia and the Ottoman Empire. Thefindings indicate that the countries formed short-term and changeable alliances within the framework of their economic and political interests.
Keywords
