Why a world gone digital needs archival theory more than ever before?

Abstract

Dlaczego cyfrowy świat potrzebuje teorii archiwalnej bardziej niż kiedykolwiek wcześniej? Tekst jest zapisem wykładu prof. Luciany Duranti, badaczki i wykładowczyni archiwistyki i dyplomatyki w School of Information na Uniwersytecie Kolumbii Brytyjskiej w Vancouver (Kanada), który odbył się 12 października 2022 r. na Uniwersytecie Warszawskim w ramach cyklu organizowanych przez archiwa państwowe otwartych wykładów pn. „Konarski Lectures”, poświęconych współczesnej archiwistyce. Autorka jest specjalistką w dziedzinie archiwistyki, dyplomatyki i dokumentu elektronicznego, pełni funkcję kierownika badań i dyrektora Projektu InterPARES (www.interpares.org oraz www.interparestrustai.org). Wykład poświęcony został najważniejszym wyzwaniom stojącym przed nauką o archiwach w dobie transformacji cyfrowej. Odpowiadając na tytułowe pytanie o potrzebę rozwijania teorii archiwalnej w świecie cyfrowym, Autorka wskazała najważniejsze obszary badawcze, wymagające nowych ustaleń teoretycznych. należą do nich m.in. zapewnienie niezawodności, dokładności i autentyczności, to znaczy wiarygodności, dokumentu elektronicznego, w szczególności ocena przydatności technologii podpisu elektronicznego i architektury blockchain oraz zastosowania AI do wytwarzania, zarządzania i udostępniania dokumentacji elektronicznej. Te właśnie zagadnienia są kluczowymi obszarami problemowymi międzynarodowego projektu interdyscyplinarnych badań archiwistycznych InterPARESTrustAI, którego celem jest projektowanie, rozwijanie i wykorzystanie sztucznej inteligencji do zapewnienia dostępności i wiarygodności dokumentacji elektronicznej podmiotów publicznych. Poruszony został także problem zapewnienia autentyczności (tzn. identyfikacji i integralności) oraz dostępności dokumentów cyfrowych przechowywanych w chmurze, w szczególności na zasadach komercyjnych.