Erciyes İletişim Dergisi (Jan 2021)
Kadim Bilgelik Miti ve Tüketim Toplumu İkonu Olarak Geyik Sembolizmi
Abstract
Bu makalede, geyik mitinin geçmişten günümüze imgeleşerek kült hâline gelişine odaklanılmaktadır. Geyik mitine hem Doğu hem de Batı medeniyetlerinin yazılı kaynaklarında geniş bir şekilde yer verildiği görülmektedir. Bunun nedeni, efsanelerde, menkıbelerde, destanlarda, ayinlerde geçen geyik mitinin insanlar için temsili özellikleri olmalıdır. Söz konusu çalışmada geniş bir tarama yapılarak biri Doğu biri de Batı uygarlığından geyik sembolü içeren temsili iki görsel seçilmiştir. Bu görsellerin okunmasında kuram olarak Göstergebilim yöntemine başvurulmuştur. Böylelikle makalede, geyik figürü üzerine yoğunlaşılarak kadim bilgelikte ve sosyal antropolojide söz konusu geyik mithosunun nasıl dönüştürüldüğü evreleriyle birlikte ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu çerçevede dinsel, hatta metafiziksel bir mitin nasıl dünyevileştirildiği, büyüsünün ve sihrinin muhafaza edilerek liberalizmin potasında nasıl kendisine özgü bir mistik özellik kazandırıldığı vurgulanmaktadır. Son bölümde ise literatür araştırmaları doğrultusunda dinsel bir mit olarak Anadolu efsanelerinin özüne sinen Hacı Bektaş-i Veli’nin bulunduğu bir resim ile kapitalizmin miti hâline dönüştürülen Noel Baba’nın bulunduğu bir poster üzerinde karşılaştırmalı görsel okuma yapılmaktadır. Göstergebilim yaklaşımıyla geyik sembolünün kadim bilgelik mitinden tüketim toplumu ikonu hâline dönüşümü kaydedilmektedir.
Keywords
