منظر (Sep 2022)
واکاوی وجوه زیبایی‌شناسانۀ نمای مسکونی تهران از منظر معماری عصب‌محور
Abstract
مطالعات پیرامون آپارتمان‌سازی به دلیل رشد روزافزون ساخت‌وساز این بناها در کشور، مقوله‌ای است حائز اهمیت که در پژوهش‌های منظر شهری معاصر، آن‌طور که باید مورد توجه قرار نگرفته است. مطالعات پیشین نشان می‌دهد ارزش‌های زیبایی‌شناسانۀ نمای اصلی این بناها یکی از عوامل مؤثر در روحیات ساکنین است. هدف از این پژوهش، بازتعریف معیارهای زیبایی‌شناسانه در ارزیابی نماهای مسکونی شهر تهران در جهت ارتقاء کیفیت تجربۀ زیست ساکنین است. این مهم از طریق استخراج معیارهای مذکور از پیشینۀ پژوهش معماری عصب‌محور و ارزش‌گذاری آنها از طریق مصاحبه با ساکنین این بناها امکان‌پذیر شده است. نوع پژوهش، مطالعه‌ای کاربردی است و روش پژوهش، کیفی است. تحلیل محتوای 61 پژوهش در زمینۀ معماری عصب‌محور به استخراج 11 معیار کالبدی و 8 معیار معنایی در زیبایی‌شناسی نماهای آپارتمانی انجام شد و سپس ارزش‌گذاری بین معیارهای استخراج‌شده، از طریق مصاحبه‌های بازپاسخ با 41 نفر از ساکنین این بناها در شهر تهران صورت گرفت. یافته‌ها نشان می‌دهد از بین عوامل کالبدی و معنایی نما، به ترتیب «کاربرد پوشش گیاهی»، «رنگ و نوع مصالح» و «میزان سطح بازشوها» بیشترین تأثیر را در شکل‌گیری تجربۀ زیبایی‌شناختی افراد دارند. نوع رویارویی افراد با این معیارها، در چهار وجه زیبایی‌شناختی مبتنی بر «درک بصری»، «درک هیجانی»، «درک معنایی» و «درک نمادین» صورت می‌گیرد. نتایج نشان می‌دهد نماهای مسکونی تهران از منظر زیبایی معنایی و نمادین در سطح بسیار پایینی بوده و در عین حال توانایی پاسخ‌گویی به نیازهای هیجانی ناظرین را ندارند.
Keywords
