طراحی و اعتبارسنجی مقدماتی مقیاس بلوغ عاطفی مربوط به روابط زوجی مبتنی بر منابع قرآنی و روایی

Abstract

سابقه و هدف: بلوغ عاطفی به‌معنای توان رشدیافتۀ پیوند و عطف با دیگران بر اساس مبناهای الهی است که پیش­نیازی برای برقراری روابط مطلوب با همسر نیز است. در صورت فقدان این بلوغ در همسران، روابط زوجی دچار آسیب می­گردد. با عنایت به تأکید فراوان بر استفاده از الگو‌ها و ابزارهای مبتنی بر فرهنگ جهت آموزش و درمان مشکلات زوجی­ و نارضایتی زناشویی، هدف پژوهش حاضر طراحی و اعتبارسنجی مقیاس سنجش بلوغ ­عاطفی­ مربوط به روابط ­زوجی­ مبتنی بر منابع قرآنی و روایی بود. روش کار: روش این پژوهش کیفی-کمّی و از نوع آمیخته است. جامعۀ آماری شامل زنان و مردان متأهل شهر اصفهان بود که به‌روش نمونه­گیری دردسترس 300 نفر از آنان (150 زن و 150 مرد) انتخاب شدند و پرسش­نامۀ بلوغ­ عاطفی­ مربوط به روابط زوجی­ را تکمیل کردند. بررسی روایی پرسش­نامه از طریق ارزیابی روایی محتوایی، روایی صوری و همچنین روایی ملاک از نوع هم‌زمان و با استفاده از روش تحلیلی عامل اکتشافی و تأییدی و نیز همبستگی پیرسون بررسی شد. جهت تعیین پایایی پرسش­نامه از آلفای کرونباخ استفاده شد. در این مطالعه همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان تضاد منافعی گزارش نکرده­اند. یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که روایی صوری و محتوایی پرسش­نامۀ بلوغ ­­عاطفی مربوط به روابط ­زوجی­ مبتنی بر منابع قرآنی و روایی قابل قبول است. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی هشت عامل با عناوین احسان، اکرام، اصلاح، مسئولیت­پذیری، هم‌کلامی، همفکری، همدلی و همراهی را تأیید نمود و تعداد نهایی ۵۱ سؤال مشخص شد. روایی هم‌زمان نیز تأیید شد. یافته­های پژوهش بیانگر این است که این پرسش­نامه روایی و اعتبار مناسب دارد و می‌توان از این ابزار جهت سنجش بلوغ ­عاطفی در روابط­­ زوجی­ استفاده نمود. محاسبۀ شاخص آلفای کرونباخ نیز بیانگر این است که مقیاس ساخته‌شده اعتبار بالایی دارد. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصل از روایی و پایایی پرسش­نامۀ مذکور می­توان بیان کرد که این مقیاس ابزاری پایا و روا جهت بررسی بلوغ­ عاطفی­ در روابط ­زوجی­ مبتنی بر منابع قرآنی و روایی است و قابلیت اجرا و استفاده در زوجین ایرانی دارد.

Keywords

• اعتبارسنجی؛ بلوغ عاطفی زوجی؛ طراحی مقیاس