بررسی مخاطرات محیطی گذشته با استناد به ویژگی ‌های پالئوپدولوژیکی نهشته ‌ها در دشت تبریز

Abstract

هرگونه تغییر در شرایط طبیعی موجب تغییر در فرایندهای فرسایشی و همچنین تغییر در نوع مخاطرات محیطی می‌شود و این تغییرات درنهایت موجب تغییر در ویژگی‌های شیمیایی و فیزیکی آبرفت‌ها و در دانه ‌بندی، رنگ و شکل‌ بندی لایه‌ ها می‌گردد. یکی از شاخصه‌ های تغییرات محیطی، تغییر در میزان سولفات در سازندها است. تغییرات میزان سولفات و کلرید در سازندها نشانه مخاطرات محیطی در محدوده مورد مطالعه است زمانی که میزان آن از آستانه ‌های مشخص فراتر می‌رود، به معنی آن است که شرایط سخت محیطی و یا خشکی بر محیط حاکمیت یافته است. در این مقاله به‌منظور بررسی تغییرات محیطی در گذشته، سعی شد در محدوده ‌های مشخص که داده ‌ها مورد دسترس و لایه ‌ها قابل تفسیر و از نظر باستان ‌شناسی نیز از اهمیت زیادی برخوردار بودند، چینه ‌ها، لایه و همچنین ویژگی ‌های شیمیایی نمونه ‌های برداشت شده، مورد بررسی قرار گیرد و برای پیگیری تغییرات از داده ‌های مربوط به حفاری در محدوده شهر تبریز بهره ‌گیری گردید و با استفاده از داده ‌های پالئوپدولوژیک و روش‌هایsd اطلاعات لازم کسب شد. نتایج حاصل از بررسی مقدار کلرید در بخش‌های مختلف محدوده مورد مطالعه نشان می­دهد که مقدار کلرید در بخش‌هایی از محدوده از 8000 ppm بیشتر شده است، نوسان در میزان کلرید بخصوص وقوع تغییرات محسوس در آن به معنی وقوع تغییرات شدید در شرایط محیطی به‌ویژه تشدید خشکی محیط است. نتایج حاصل از استناد به افزایش میزان کلرید در نمونه‌های برداشت شده از بخش‌های مختلف دشت تبریز نشان می‌دهد که این محدوده در دوره پلیستوسن با سرمایش محیط مواجه شده است. بررسی ترکیب دانه‌بندی در نمونه ‌های تهیه شده در محدوده میدان ساعت نشان می‌دهد که، تجمع دانه‌بندی ریز در عمق‌های پایین‌تر به 100 درصد می‌رسد. دوباره در لایه‌های تقریباً نزدیک به سطح، به درصد ریزدانه ‌ها افزوده می‌شود. البته حضور ماسه ‌های بادی در اعماق 15 متری تا 35 متری قابل‌ملاحظه است که حضور ماسه ‌های بادی و ترکیب ریزدانه ‌ای سازندها از حاکمیت شرایط خشک در محیط حکایت می‌کند.

Keywords

• مخاطرات محیطی
• پالئوپدولوژیک
• تغییرات اقلیمی گذشته
• دشت تبریز