Değerler Eğitimi Bağlamında Türkçe Dersi: Program ve Ders Kitaplarının Karşılaştırmalı İncelenmesi

Abstract

Değerler, toplumun geçmişe dayalı birikimleriyle var olan ve kabul görme noktasında o toplumun geneline yayılan; aynı zamanda “biz” olma, “birlik olma” kavramlarına ulaşma hususunda varlık ve sürekliliğin sebebi olarak görülen; nihayetinde toplumu meydana getiren bireylerce korunan ve geliştirilen kabulleniş ve inanışlardır. Geçmiş tecrübe ve birikime dayanarak geleceği görmek ve planlamak, aynı zamanda bu birikimi gelecekte daha kullanışlı hâle getirebilmek görevini üstlenen eğitimin her aşamasında değerlerin aktarılması önemlidir. Geçmişle gelecek arasında bir köprü oluşturulmasına yardımcı olan, toplumların kültürel birikimini yansıtan değerlerin öğretimi, öğretim programlarına ve okullarda okutulan ders kitaplarına da yansımıştır. Özellikle Türkçe dersi bu konuda ayrıca önemlidir; çünkü değer aktarımı dil aracılığıyla yapılır, millî ve evrensel değerlerin aktarımında edebî eserlerden faydalanılır. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması türünde yapılan bu araştırmada Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Ortaokul Türkçe Ders ve Çalışma Kitapları, değerler eğitimi bağlamında karşılaştırılmıştır. Çalışmada, veri kaynaklarında değerler eğitimine aracılık eden ögeleri belirlemek için doküman incelemesi tekniği kullanılmış ve çeşitli kategoriler oluşturulmuştur. Buna göre Türkçe Dersi Öğretim Programı; genel amaçlar, kazanımlar, içerik ve değerlendirme kategorilerinde; ders ve çalışma kitapları ise tema ve alt temalar, hazırlık çalışmaları, dinleme ve okuma metinleri, görseller ve etkinlikler kategorilerinde incelenmiştir. Elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Bu yolla, Türkçe öğretim programı ile ders ve çalışma kitaplarında değerlere ne ölçüde yer verildiği karşılaştırmalı olarak ortaya konulmuş ve bunların kullanılabilirliği tartışılmıştır.

Keywords

• öğretim programı
• değerler eğitimi
• türkçe dersi
• ders ve çalışma kitapları