تبیین سیاست های مذهبی و هنری در جغرافیای متصرفات ایوبیان( 567-648ق/1172-1253م)

Abstract

ظهور دولت ایوبیان (567-648 ق/1172-1253م) زمانی واقع شد که از یک ‌طرف خلفای عباسی در واپسین سال‌های حیات خود به سر برده و از ادارۀ سرزمین‌های اسلامی ناتوان بودند. از طرف دیگر حملات مهاجمان مغول از شرق و صلیبیان از غرب جهان اسلام نیز به این ناتوانی دامن می‌زد؛ لذا تلاش صلاح‌الدین در جهت برقراری ثبات نسبی در مصر و شام با احیا و تثبیت مذهب تسنن به‌ویژه بازپس‌گیری بیت‌المقدس، دورنمای جدیدی را در قلمرو جهان اسلام ترسیم کرد. به علت ناهماهنگی هنر و سیاست در این دوره هیچ سبک واحدی برای هنری چون نگارگری خلق نشد. ازجمله نسخه‌های مصور باقی‌مانده از دورۀ ایوبیان نسخه‌ای از کلیله‌ودمنه، مقامات حریری و کتاب مختارالحکم و محاسن الکلم است. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده­های منابع کتابخانه­ای انجام شده است. بررسی‌های به‌عمل‌آمده نشان می‌دهد که دولت ایوبیان انتقام از فاطمیان اسماعیلی را بر همۀ شیعیان تعمیم داده و مذاهب چهارگانۀ اهل سنت را در مصر به‌صورت کاملاً افراطی تبلیغ می‌کردند. همین امر ازیک‌طرف منجر به مهاجرت شیعیان به جنوب مصر، شام، یمن، ایران و هند و تقیه کردن یا هضم شدن در گروه‌های دیگر ‌مانند صوفیان می‌شد و از طرف دیگر مذاهب چهارگانۀ اهل سنت هم تقویت می‌شد. اهداف پژوهشبازشناسی سیاست­های مذهبی و هنری ایوبیان؛واکاوی تحولات مذهبی و هنری در دورۀ حاکمیت ایوبیان.سؤالات پژوهشدر زمان حاکمیت دولت ایوبی گسترۀ جغرافیای مذهبی و هنری دستخوش چه تغییراتی بوده است؟سیاست­های مذهبی و هنری سلاطین ایوبی چه عللی داشت؟

Keywords

• ایوبیان
• تشیع
• فاطمیان
• مذاهب چهارگانۀ اهل سنت
• سیاست‌های مذهبی و هنری