Sprawy Narodowościowe. Seria nowa (Dec 2017)
W poszukiwaniu idei narodowej: „krajowość” początku XX wieku jako próba ideologii „Polaków litewskich”
Abstract
In the Search for a National Idea: Krajowość in the Beginning of the Twentieth Century as an Attempt at “Lithuanian Poles’" Ideology Krajowość as the national ideology of the “civil” (or “political”) type developed in Belarus and Lithuania at the beginning of the twentieth century. The adherents of krajowośćclaimed that all native inhabitants of historical Lithuania, disregarding their ethno-cultural identity, are “the citizens of the Kraj” [the Countrymen] and therefore belong to one nation. Some called them “the nation of Lithuanians.” The category of “the native inhabitants” was used in relation to the Lithuanians, Belarusians, Poles, Jews, and almost never to Russians. As the main criterion for a national identity they proclaimed patriotism and self-identification as citizens. The krajowość idea appeared among the nobility. Its representatives belong to the combined Polish culture in respect of their own Lithuanian and Belarusian origin. The former Grand Duchy of Lithuania was interpreted by them as a historical native land. It was the determining factor in the formation of a new identity. All adherents of krajowość (Michal Romer, Roman Skirmunt, Kanstancyja Skirmuntt, Ludwik Abramovich, etc.) belonged to the group of the “Lithuania (vel Belarus) Poles”. Despite their intentions, the krajowość idea was formed on the basis of the “Lithuanian Poles’” struggle for their own place in the new society. As a result, the ideology for “Lithuanian Poles” was created, but it could not neutralize the existing Polish-Lithuanian-Belarusian conflict. W poszukiwaniu idei narodowej: „krajowość” początku XX wieku jako próba ideologii „Polaków litewskich” „Krajowość”, czyli ,,ideologia krajowa”, została sformułowana na Białorusi i Litwie na początku XX wieku. Krajowcy stwierdzali, że wszyscy rdzenni mieszkańcy historycznej Litwy, niezależnie od ich etnokulturowej i stanowej przynależności, należą do jednego „narodu Litwinów”. Za główne kryteria owej narodowej przynależności uznano poczucie patriotyzmu w stosunku do Litwy historycznej. Jednym z celów krajowości było pogodzenie partykularnych interesów miejscowych narodów z ich ogólnym interesem, pod jakim rozumiano dobro wspólnej Ojczyzny, historycznej Litwy. Jednak mimo zamiarów ideologów, którzy mówili o „obywatelach Kraju”, krajowość wyrosła z poszukiwania przez Polaków litewskich swego miejsca w nowym społeczeństwie. Koncepcja krajowa była ideologią Polaków litewskich, stworzoną przede wszystkim dla nich. Z postanowieniami krajowców była związana przede wszystkim perspektywa polskości na Litwie historycznej.
Keywords
