بررسی کیفیت ترکیبات سلولزی برخی اکوتیپ‌های استبرق (Calotropis procera Willd.) در جنوب ایران

Abstract

در پژوهش حاضر کیفیت سلولز گیاه استبرق (Calotropis procera) در 14 اکوتیپ (استان هرمزگان: فرودگاه، تازیان، ایسین، سورو، حاجی‌آباد، تنگ زاغ، گنج، آبماه، قطب آیاد، گنو، میناب، گهکم؛ استان فارس: قلاتویه و استان بوشهر) جهت بررسی پتانسیل‌های گیاه در رویشگاه طبیعی و بهره‌مندی از آن در برنامه‌های اصلاحی و اهلی‌سازی مورد ارزیابی قرار گرفت. نمونه‌ها در مرحله گلدهی در خرداد و تیرماه سال 1398 انتخاب و جمع‌آوری شدند. در این پژوهش، استخراج و جداسازی هولوسلولز و آلفاسلولز و نیز ابعاد الیاف از لحاظ طول و قطر الیاف، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره سلولی مورد بررسی قرار گرفت. از نظر کیفیت سلولز از بین 14 اکوتیپ مورد مطالعه بیشترین میزان هولوسلولز و آلفاسلولز به ترتیب در اکوتیپ هرمزگان- آبماه 59/54 و اکوتیپ بوشهر-حیدریه 1/61 درصد بود. با بررسی مقایسه میانگین ابعاد الیاف نشان داده شد که بیشترین طول الیاف در اکوتیپ میناب (81/0 میلی‌متر) و تازیان (78/0 میلی‌متر) بود. همچنین بیشترین قطر الیاف، قطر حفره سلولی و ضخامت دیواره سلولی به ترتیب 87/34، 58/23 و 64/5 میکرون در اکوتیپ ایسین بود. به طورکلی نتایج نشان داد با توجه به مناسب بودن الیاف و درصد سلولز زیاد آن، این گونه می‌تواند جهت استفاده در صنایع، مورد بررسی جامع قرار گیرد. با توجه به اینکه کشور ما، از منابع چوبی کمی برخوردار می‌باشد و از طرف دیگر این گونه خودرو، در مناطق جنوبی خشک و با منابع آبی کم کشـورمان از رشد مناسبی برخوردار می‌باشد، می‌تواند به‌عنوان یک منبع چوبی در صنایع سلولزی مـورد بررسـی کلی قرار گیرد و در صورت مناسب بودن، به صورت گسترده کشت شود.

Keywords

• استبرق
• اکوتیپ
• هولوسلولز
• آلفاسلولز