ترسیم ساختار علمی حوزة حفاظت و مرمت میراث فرهنگی با استفاده از تحلیل هم رخدادی واژگان

Abstract

هدف: در این پژوهش، هدف ترسیم ساختار حوزه‌های موضوعی مقالات حوزة حفاظت و مرمت میراث‌فرهنگی، نمایه شده در پایگاه AATA[1] است.روش‌شناسی: پژوهش حاضر در دسته مطالعات علم‌سنجی قرار دارد و با استفاده از فن‌های تحلیل هم‌واژگانی، خوشه‌بندی و شاخص‌های تحلیل شبکه‌های اجتماعی انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش، موضوع‌های تخصیص‌یافته به مقالات نمایه‌شده در پایگاه AATA، برای 98976 مقاله در سال‌های 1800-2020 میلادی است. برای خوشه‌بندی سلسله‌مراتبی از نرم‌افزار SPSS و برای ترسیم نقشه‌های علمی و شبکه هم‌رخدادی موضوعات از نرم‌افزارهای VOSviewer، UCINET و راورپریمپ استفاده شد.یافته‌ها: یافته‌ها نشان‌داد؛ جستار «حفاظت معماری» بیش‌ترین فراوانی و زوج هم‌واژگانی «حفاظت از معماری**سنگ و مصالح ساختمانی‌مرتبط» بیش‌ترین فراوانی هم‌رخدادی را داشتند. براساس نتایج موضوع‌های تخصیص‌یافته به مقالات در 8 خوشه موضوعی قرارگرفتند. خوشههای «شناخت‌ تکنیک و مواد و ارزیابی‌ روش‌های ‌درمان» و «منابع تاریخی حفاظت» محوری، خوش‌توسعه و خوشههای «مطالعات متمرکز بر نوع مواد مورد حفاظت» و «مرمت‌اضطراری و تحلیل‌ریسک» مرکزی؛ اما نابالغ هستند.نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد، تحلیل هم‌رخدادی واژگان به‌خوبی می‌تواند ساختار علمی یک حوزه را نمایش‌دهد. در تحلیل نمودار راهبردی، خوشه های «شناخت‌تکنیک و مواد و ارزیابی‌روشهای‌درمان» و «منابع‌تاریخی‌حفاظت» از خوشه‌های مرکزی و بالغ بوده و نقش‌محوری دارند. هم‌چنین باتوجه‌ به بازة زمانی انتشار مقاله‌ها، خوشه «نظریه‌ها و تاریخچه» در حال فروپاشی و خوشه «بتن‌تاریخی (ساروج)» در حال ظهور می‌باشند. بنابراین، در پژوهش‌ها کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند.

Keywords

• ‌هم رخدادی واژگان
• ترسیم ساختار علم
• تحلیل خوشه ای
• نمودار راهبردی
• حفاظت میراث فرهنگی