هنر و تمدن شرق (Jun 2021)
نقش کاربرد حروف و خوشنویسی در هنر عمومی (مقایسۀ سه نمونه هنر عمومی حروف محور ایرانی با سه نمونه غیر ایرانی در دهۀ اخیر)
Abstract
این پژوهش در نظر دارد تأثیر خط و خوشنویسی در برقراری ارتباط میان مخاطب و اثر را در بستر هنر عمومی بررسی کند. ایجاد ارتباط میان اثر هنری و مخاطب، از مهمترین مباحث هنر پست‌مدرن است که در هنرهای عمومی بیش از دیگر هنرها دست‌یافتنی است. بر این اساس نوع ارتباط حاصل از کاربرد حروف در هنر عمومی متفاوت است.زیرا حروف به عنوان عنصری بصری، نقش فرهنگی در تاریخ دارند. جهت مقایسة تأثیرکاربرد حروف و خط در هنر عمومی، سه نمونه اثر ایرانی و سه نمونه اثر خارجی حروف‌محور مقایسه شده است. این پژوهش روش توصیفی را در زیرمجموعة نوع پژوهش‌های کیفی مدنظر قرار داده است.اهمیت پژوهش تبیین اهمیت فرهنگی و هویت حروف و خط در هنرهای جدید و پست‌مدرن ایران و نیز اهمیت آن در برقراری ارتباط با مخاطب در هنرهای عمومی (Public Art) است.در این پژوهش به دنبال پاسخگویی به این سؤال هستیم که کاربرد خط و خوشنویسی در آثار هنر عمومی، از طریق تقویت چه شاخصه‌هایی می‌تواند به ارتباط مؤثر اثر و مخاطب منجر شود؟جهت پاسخگویی به این سؤال، این فرضیه مطرح می‌شود که کاربرد خط و حروف در هنرهای عمومی، علاوه بر کارکرد ارتباطی آن در انتقال مفهوم، چنانچه متناسب با پیشینة هویتی مخاطبان خود به کار رود، می‌تواند به برقراری ارتباط بهتر اثر و مخاطب منجر شود.در نمونه‌های بررسی شده دو اثر از «آل سید» و «پرویز تناولی» به عنوان آثار موفق در حوزة هنر عمومی تشخیص داده شدند. میزان درهم‌تنیدگی این آثار با بستر شهر و ارتباط حروف با بستر فرهنگی مخاطب از عوامل تأثیرگذار در موفقیت آثار حروف‌محور عمومی تشخیص داده شد.براساس یافته‌های پژوهش خصوصیات هنر عمومی در ارتباط با مخاطب که به نسبت سایر هنرهای پست‌مدرن می‌تواند ارتباط بیشتری با مخاطب برقرار کند، عبارتند از: نمایش در فضای عمومی، در دسترس‌بودن مخاطب عام، تحت تأثیر قراردادن تودة مردم، دعوت به مشارکت مخاطب، ایجاد حس شعف و شادمانی، زیباسازی فضای شهری، انتقال بهتر پیام و پایداری اطلاعات. علاوه بر موارد ذکر شده، در هنرهای عمومی که از خط و خوشنویسی به عنوان عامل بصری اصلی اثر بهره می‌برند، چنانچه تناسب زبان و خط با فرهنگ و هویت مخاطبین در نظر گرفته شود، مهمترین وجه هنر عمومی در ارتباط با مخاطب در این‌گونه آثار تحقق خواهد یافت و می‌توان نسبت به برقراری تعامل مؤثرتر مخاطب و اثر اطمینان بیشتری یافت.
Keywords
