Majallah-i Huqūqī-i Biyn/al-milalī-i (Nov 2023)
تحریم خبرنگاران رسانه ملی از منظر حقوق بین‌الملل
Abstract
در دورانی که تلاش کمپین‌های حقوق بشری به افزایش حمایت از خبرنگاران و ارائه تضمین‌های قوی‌تر به ایشان معطوف است، در اقدامی بی‌سابقه، برخی خبرنگاران ایرانی ازجمله علی رضوانی مشمول تحریم دولت‌های غربی شده‌اند. پیش از این، اشخاص مرتبط به فعالیت‌های نظامی، هسته‌ای و مقامات عالی‌رتبه با عناوینی نظیر «تحریم هوشمند»، هدف قرار گرفتند، اما تصمیم اخیر وزارت خزانه‌داری امریکا، اتحادیه اروپا و دولت کانادا مبنی بر تحریم خبرنگاران ایرانی، بحث جدیدی را در حقوق بشر بین‌الملل باز کرده است. در این پژوهش، مبانی حمایت‌های بین‌المللی از خبرنگاران، اعم از مستقل یا وابسته به دولت، و مؤلفهه های این حمایت در چارچوب حقوق بشر ارزیابی و سپس مبانی حقوقی اعمال تحریم علیه علی رضوانی و مشروعیت آن با توجه به عملکرد او مطالعه می‌شود. بنا بر داده‌های پژوهش حاضر، اقدامات این خبرنگار در قالب «نقض فاحش و نظام مند» حقوق بشر قابل دسته‌بندی نیست و از طرفی اقتضائات منع اقدامات متقابل و تلافی‌جویی در حقوق بشر و آموزه‌های نظریه منع برچسب‌زنی و بدنام‌سازی، مشروعیت تحریم‌های اعمال‌شده را مخدوش می‌کند. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد که این تحریم‌ها نه تنها با حقوق اولیة بشری افراد در تضاد است بلکه با وظیفة ذاتی خبرنگاری که در قلمرو آزادی گردش اطلاعات قرار دارد نیز ناهماهنگ است. به نظر، اعمال این تحریم‌ها بیش از آنکه برحسب مبانی حقوقی توجیه‌پذیر باشد، بنا بر کینه‌ورزی شخصی نسبت به عملکرد اشخاص خاص و تلاش برای متوقف‌کردن ایشان قابل توجیه است؛ چه اینکه چینش پایه‌های حقوقی برای این اقدامات، به مثابه زلزله‌ای بر اندام حقوق بشر و آزادی گردش اطلاعات خواهد بود.
Keywords
