مقایسه رشد و نمو فنولوژیکی اکوتیپ‌های مختلف علف‌هرز تاتوره (Datura stramonium L.)

Abstract

داشتن اطلاع از فنولوژی گیاه، از طریق تنظیم مراحل آماده‌سازی زمین و تاریخ‌کاشت، در جهت مدیریت پایدار علف‌های هرز مؤثر واقع خواهد شد. علاوه براین تعیین بهترین زمان سمپاشی نیز منوط به شناخت دقیق مراحل فنولوژی است. بدین منظور آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی موسسه گیاه‌پزشکی واقع در جاده مشکین‌دشت کرج در سال1392 انجام شد. تیمار اصلی شامل تاریخ کاشت (فروردین، اردیبهشت، خرداد، تیر، مرداد و شهریور) و تیمار فرعی شامل هفت اکوتیپ تاتوره (کرج، قزوین، شیراز، گرگان، اصفهان، مشهد و ارومیه) بودند. صفات تاریخ سبز شدن، سه تا چهار برگی، هشت برگی، گل­دهی، میوه (کپسول) دهی، باز شدن کپسول و رسیدگی در طول فصل رشد یادداشت برداری شد. نتایج نشان داد که سرعت سبز شدن (0030/0) در اکوتیپ ارومیه به ازاء افزایش هر واحد دما در مقایسه با دیگر اکوتیپ­ها بیشتر بود. اکوتیپ­های ارومیه و گرگان زودتر به مرحله سه برگی رسیدند. اکوتیپ ارومیه علی­رغم جثه خیلی کوچکش زودتر از سایر اکوتیپ‌ها وارد مرحله زایشی شدند که می‌تواند به‌عنوان مکانیزمی جهت حفظ بقا و تولید بذر برای نسل آینده در برابر روند رو به کاهش دما در طی ماه‎‌های انتهایی دوره رشد گیاه باشد. اکوتیپ شیراز به دلیل بالاتر بودن میانگین دما در شهر شیراز نسبت به شهر کرج واکنش کمتری نسبت به سایر اکوتیپ‌ها به دما در مرحله گل­دهی نشان داد. به طور کلی اکوتیپ­های تاتوره به ترتیب بیشترین و کمترین حساسیت را نسبت به افزایش دما در مرحلۀ سبزشدن و رسیدگی نشان دادند.

Keywords

• درجه روز-رشد
• سرعت سبز شدن
• فنولوژی
• علف هرز