تحلیل اثرات فرهنگی منفی گردشگری بر جامعۀ میزبان (مطالعۀ موردی: شهر بجنورد)

Abstract

در ﺑﺴﻴﺎری از ﻛﺸﻮرﻫﺎ، گردشگری ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﺮای اﻋﺘﻼی ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻪ‌ﺷﻤﺎر ﻣﻲ‌رود و ﻣﻲ‌ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ را در جامعۀ ﻣﻴﺰﺑﺎن ایجاد کند. درواﻗﻊ ﮔﺮدﺷﮕﺮی از نظر ماهوی پیش از اینکه ﺑﻪ‌ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﭘﺪﻳﺪۀ اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﻄﺮح ﺑﺎﺷﺪ، پدیده‌ای ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ اﺳﺖ. ﺑﻪ‌ﮔﻮﻧﻪ‌ایی ﻛﻪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن آن آﺛﺎر ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺴﻴﺎری ﺷﻜﻞ میﮔﻴﺮد. تحقیق حاضر با هدف تحلیل اثرات منفی فرهنگی گردشگری بر جامعۀ میزبان در شهر بجنورد در تابستان ۱۳۹8 صورت پذیرفته است. جامعۀ آماری این تحقیق خانوارهای ساکن شهر بجنورد هستند و حجم نمونۀ آماری ۳۸۴ نفر است که به شیوۀ نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شده‌اند. تحقیق حاضر، از نظر هدف، کاربردی و براساس روش گردآوری داده‌ها، توصیفی و از نوع پیمایشی است. همچنین از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزار «SmartPls» به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شده است. نتایج به‌دست‌آمده حاکی از آن است که اثرات فرهنگی منفی و هریک از ابعاد آن (کالایی‌شدن فرهنگ، اقتباس فرهنگی، اثر نمایشی و تغییر فرهنگی) تأثیر مثبت و معناداری بر تغییر در نگرش جامعۀ میزان دارند. همچنین نشان داده شد که متغیر تغییر فرهنگی دارای بزرگ‌ترین مقدار ضریب مسیر است و تأثیر آن نسبت به سایر متغیرها بر تغییر در نگرش جامعۀ میزبان بیشتر است.

Keywords

• گردشگری
• اثرات منفی فرهنگی
• جامعۀ میزبان
• بجنورد