تدوین بستۀ آموزشی مقابله با استرس شغلی و مقایسۀ اثربخشی آن با شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر اضطراب و افسردگی کارکنان شرکت تام کار

Abstract

هدف این پژوهش، تدوین بستۀ آموزشی مقابله با استرس شغلی و مقایسۀ اثربخشی آن با شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر اضطراب و افسردگی کارکنان شرکت تام کار بود. این تحقیق به روش ترکیبی و از نوع طرح‌های تحقیق آمیخته اکتشافی بود. برای تدوین بستۀ از روش پدیدارشناختی-تحلیل محتوا استفاده شد که 7 کد اصلی (اضطراب، افسردگی، هوش هیجانی پایین، راهبردهای مقابله‌ای ناکارآمد، مشکلات شناختی، ضعف مهارت‌های اجتماعی و ضعف اعتقادات مذهبی) به دست آمد و بستۀ آموزشی بر اساس این ابعاد تنظیم شد. روش پژوهش بخش کمی، طرح آزمایشی سه گروهی سه مرحله‌ای بود و جامعۀ آماری شامل همۀ شاغلین مشغول به خدمت در بخش‌های فنی شرکت تام کار بودند که با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند 45 نفر از کارکنان انتخاب و به‌صورت تصادفی در سه گروه (هر گروه 15 نفر) قرار داده شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامۀ اضطراب بک و پرسشنامۀ افسردگی بک استفاده شد. گروه آزمایشی 1 تحت آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی در 8 جلسۀ 90 دقیقه‌ای و گروه آزمایشی 2 تحت آموزش مقابله با استرس شغلی در 10 جلسۀ 90 دقیقه‌ای قرار گرفتند. برای تجزیه‌وتحلیل یافته‌های پژوهش از روش تحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که هر دو آموزش، تغییرات معناداری در افسردگی و اضطراب در مرحلۀ پس‌آزمون و پیگیری ایجاد کردند (p≤0.05). همچنین نتایج آزمون تعقیبی بونفرنی حاکی از آن بود که میزان اثربخشی آموزش بستۀ مقابله با استرس شغلی نسبت به شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی بیشتر است. لذا نتیجۀ پژوهش، حمایتی تجربی برای هر دو آموزش در جهت بهبود افسردگی و اضطراب در کارکنان صنعت فراهم می‌کند.

Keywords

• اضطراب
• افسردگی
• شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی
• مقابله با استرس شغلی
• کارکنان شرکت تام کار