Danisname Beşeri ve Sosyal Bilimler Dergisi (Sep 2023)
Âdem’e Öğretilen İsimlerin Sosyolojik Boyut ve Güç İlişkisi Bağlamında Değerlendirilmesi
Abstract
Bu makalede, Kur’an’ın 2. sûresi olan Bakara sûresinin 31. âyetinde geçen “ve Allah Âdem’e bütün isimleri öğretti” mealindeki âyet temelinde isimlendirmeler, kavramsallaştırmalar, tarih yazımı ve dilin kullanımı, güç ilişkileri ve sosyolojik boyut üzerinden ele alınmaktadır. Yine bu âyetin farklı tefsirleri ele alınırken, anlamının genellikle tefsirciler tarafından olduğu gibi anlaşıldığına, Kur’an’daki diğer âyetlerle ilişkisi bağlamında âyeti ele alan yaklaşımların az olduğuna ve sosyolojik boyut ile güç ilişkileri bağlamında değerlendirilmediğine vurgu yapılmıştır. Dil alanı, güç ilişkilerinden büyük ölçüde etkilenen ve onu etkileyen bir alan olduğu için; güç, toplum ve dil ilişkisinin ayrılmaz ve iç içe bir yapıda olduğunu söylemek mümkündür. Tarihin güç mücadelelerinin tekrar ettiği bir süreç olduğu gerçeği göz önüne alındığında, her bir mücadele sonunda kazanan tarafın zihniyet ve kültürünün kendi diliyle rakip topluma aktarılması veya zorunlu dönüşüm kaçınılmaz olmaktadır. Bu bağlamda makalede, anlamlandırmaların, kavramsallaştırmaların, isimlendirmelerin, algıların, dilin ürünü olan birçok şeyin Bakara sûresinde geçen âyette belirtildiği gibi insana verilen özellikten, bu özelliğin de büyük ölçüde güç ilişkilerinden nasıl etkilendiğini göstermek amaçlanmıştır. Dile sahip çıkmanın güç ilişkileri ve sosyolojik bağlamı anlamaktan geçtiğini bilmenin farkındalığı bu açıdan önemlidir. Çalışmada doküman analizi yöntemi üzerinden dilin güç mücadelesinde kullanımına ait örnekler içeren yeteri miktarda kaynak taranmış, incelenmiş ve yorumlanmıştır.
