رویکردی نوین در توسعه مدل اقتصادی – محیط‌زیستی مبتنی بر شاخص ترکیبی کیفیت محیط زیست: کاربردی از تحلیل مؤلفه‌های اصلی

Abstract

هدف: هدف از این مطالعه ایجاد یک شاخص ترکیبی برای کیفیت محیط­زیست می‌­باشد. از آنجایی که نتایج مطالعات تجربی مربوط به بررسی روابط بین متغیرهای اقتصادی و محیط­‌زیستی به واسطه در نظر گرفتن شاخص‌­های محیط­‌زیستی مختلف، همسو با یکدیگر نمی­‌باشند؛ بکارگیری یک شاخص ترکیبی که در بردارنده تمامی ابعاد آلودگی محیط­زیست باشد، امری ضروری به نظر می‌­رسد.روش‌شناسی پژوهش: در این تحقیق با استفاده از 6 شاخص محیط‌­زیستی مربوط به دو گروه از کشورهای منتخب OPEC و OECD طی دوره زمانی 2010 تا 2019 و با به‌کارگیری سه روش تحلیل مؤلفه­ اصلی، تحلیل مؤلفه اصلی کرنل و تحلیل مؤلفه اصلی مبتنی بر منطق فازی، ایجاد یک شاخص ترکیبی برای کیفیت محیط‌زیست مورد بررسی قرار گرفت.یافته‌ها: نتایج نشان داد که روش FRPCA نسبت به سایر روش­‌ها به دلیل داشتن کمترین معیارهای خطا، از کارایی و توانایی بیشتری در وزن­دهی شاخص­‌های محیط زیستی برخوردار است. لذا با استفاده از این روش شاخص ترکیبی محاسبه گردید. در پایان، با استفاده از این شاخص ترکیبی روند رشد اقتصادی و کیفیت محیط‌زیست به‌صورت نموداری موردبررسی و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که همگام با روند صعودی رشد اقتصادی در کشورهای منتخب OPEC، کیفیت محیط‌زیست از یک روند نزولی و در کشورهای منتخب OECD از یک روند صعودی تبعیت می­کند.اصالت/ارزش افزوده علمی: همچنین بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، پیشنهادات سیاستی و همچنین دیدگاه‌­ها و پیشنهادات جدیدی برای مطالعات آینده ارائه شده است.

Keywords

• شاخص‌های محیط زیستی
• تحلیل مؤلفه‌های اصلی
• تحلیل مؤلفه اصلی کرنل
• تحلیل مؤلفه اصلی منطق فازی