فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی (Nov 2023)
فهم و بازتاب تجربه نقشِ منتور در منتورینگ معکوس: مطالعه‌ای با رویکرد پدیدارشناسانه
Abstract
منتورینگ معکوس مفهومی نسبتاً نوپاست که به دلایلی نظیر تغییر عمده نسل‌های کاری و پیشرفت‌های اخیر فناوری اطلاعات، از طریق شالوده‌شکنی سلسله مراتب سنی و سازمانی در جهت عکسِ فرآیند منتورینگ شکل گرفته است. فارغ از کاربرد، پژوهش‌های مرتبط با این حوزه اندک هستند و عموماً در سطح مفهوم‌پردازی و طرح ایده انجام شده‌اند. هدف این پژوهش آن است که در راستای افزودن به بدنه دانش موجود، تجربه نقش منتور در منتورینگ معکوس را از طریق رویکردی پدیدارشناسانه فهم کرده و بازتاب دهد. به این منظور، مصاحبه‌های عمیق با سیزده نفر از افرادی انجام شد که در فرآیند منتورینگ معکوس در سه شرکت فعال در زمینه فناوری اطلاعات مالی به صورت رسمی مشارکت داشتند. برای تحلیل داده‌ها از رویکرد پدیدارشناسی توصیفی و روش هشت مرحله‌ای کُلایزی استفاده شد و از ارجاعِ نتایج به مشارکت‌کنندگان برای اعتباریابی یافته‌ها بهره گرفته شد. تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه با منتورها به شکل‌گیری سیزده خوشه تماتیک در قالب چهار تم منتهی شد. نتایج پژوهش نشان داد تجربه منتورها در فرایند منتورینگ معکوس از طریق دو تم «جامعیت و شمولیت نقش» و «تجربه احساسات تراگذر» شکل می‌گرفت و به «اثر زایشی و بومرنگی توسعه‌دهنگی» منتهی می‌شد. سویه تاریک این تجربه‌ها «انگاره‌های بازدارنده» در سطح فردی، سازمانی و فرهنگی بود.
