شناسایی مورفولوژیکی و مولکولی گونه‌های عمده Meloidogyne و پراکنش آن‌ها در باغ‌های انار استان‌های خراسان

Abstract

انار از محبوب­ترین درختان میوه و یکی از مهم­ترین محصولات صادراتی در ایران است. نماتدهای ریشه گرهی (spp. Meloidogyne ) از بیمارگرهای جدی در انار می­باشند. به منظور بررسی پراکنش آلودگی باغ­های انار به گونه­های نماتد ریشه گرهی، طی سال­های 94 و 95، تعداد 195 نمونه خاک و ریشه از مناطق عمده تحت کشت انار در استان­های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی جمع‌آوری گردید. پس از استخراج، شناسایی گونه­ها با استفاده از مشخصات ریخت­شناسی و ریخت سنجی لارو، ماده­ی بالغ و شبکه کوتیکولی انتهای بدن ماده صورت گرفت. همچنین برای اولین بار در استان شناسایی گونه­ها با استفاده از آغازگرهای اختصاصی SCAR انجام گرفت. گونه­های M. incognita، M. javanica و M. arenariaشناسایی شدند. آغازگرهای Inc-14 قطعه bp399 را برای گونه M. incognita،ar قطعه bp420 را برای گونه M. arenaria وJav قطعه bp670 را برای گونه M. javanica نشان داد. آلودگی درختان انار به نماتد ریشه­گرهی تقریبا در اغلب شهرستان­ها مشاهده گردید اما شدت آلودگی بسیار متغیر می­باشد. درصد آلودگی باغ‌های انار به نماتد ریشه گرهی به ترتیب در شهرستان­های بردسکن 93/19%، بجستان 3/12% خلیل آباد9/6%، فردوس 4/5 % ، کاشمر 3/4%، تربت حیدریه 5/3%، نهبندان 3/1%، مانه 1/1% و جاجرم 8/0% برآورد شده است. بالاترین درصد آلودگی به نماتد ریشه گرهی با 5/57 % در باغ­های انار شهرستان بردسکن (بخش انابد روستای فاطمیه) مشاهده گردید و گونه M. incognitaنژاد دو بیشترین پراکنش را در باغ­های انار استان نشان داد.

Keywords

• انار
• آغازگر اختصاصی scar
• m. incognita
• m. arenaria
• m. javanica