برآورد ضریب هوادهی در مدیریت کیفی آب رودخانۀ دیناچال، با استفاده از روابط تجربی و روش های عددی

Abstract

برآورد دقیق ضریب هوادهی، با توجه به تأثیر آن بر اکسیژن محلول رودخانه، از گام‌های مهم و ابتدایی مدل‌سازی برای مدیریت کیفی منابع آب مربوطه است. هدف اصلی مقالۀ حاضر، ارزیابی میزان تأثیرپذیری اکسیژن محلول رودخانۀ دیناچال از ضریب هوادهی است. برای ‌این منظور، نمونه‌های کیفیت آب در بازه‌ای به طول 2 کیلومتر از رودخانه، در شهریور 1391 برداشت شد. پارامترهای اصلی کیفیت آب اندازه‌گیری‌شده در نمونه‌ها عبارت‌اند از: هدایت الکتریکی، اسیدیته، اکسیژن محلول، اکسیژن‌خواهی بیوشیمیایی، نیترات و فسفات. در ‌این تحقیق، رابطۀ مشهور و متداول استریتر- فلپس با افزودن فرایندهای انتقال، پخش و زوال، بهبود می‌یابد. سپس به‌موازات آن، با کاربرد چهار روش عددی اف‌تی‌سی‌اس، کوئیکست، آپ‌استریم و لکس- وندروف، غلظت اکسیژن محلول در رودخانۀ دیناچال شبیه‌سازی و نتایج روش‌های عددی و مدل استریتر- فلپس نسبت‌به داده‌های اندازه‌گیری‌شده مقایسه می‌شود. ضریب هوادهی رودخانۀ دیناچال نیز با کاربرد چهار رابطۀ تجربی اکونر و دوبینز، لانگبین و دیورام، بولتون و لینگ و همکاران، برآورد و این روابط اعتبارسنجی شدند. نتایج نشان داد که روش عددی آپ‌استریم با استفاده از ضریب هوادهی بولتون، بهترین جواب را در مقایسه با سایر روش‌ها ارائه کرده است. مقادیر ضریب هم‌بستگی پیرسون و میانگین قدرمطلق خطا در ‌این روش، به‌ترتیب 995/0 و 033/0 است.

Keywords

• اکسیژن‌خواهی بیوشیمیایی
• روش‌‌های عددی
• ضریب هم‌بستگی پیرسون
• مدل استریتر- فلپس
• کیفیت آب