Majallah-i Huqūqī-i Biyn/al-milalī-i (Sep 2017)
قانونگذاری در فضای سایبر: رویکرد حقوق بین‌الملل و حقوق ایران
Abstract
از بدو ورود فضای سایبر به زندگی بشریت، مقوله قانونگذاری و شناخت قانونگذار صالح در این فضا، چالش جدی بوده است. شیوه قانونگذاری در فضای سایبر، مبتنی بر دو نوع نگرش متفاوت به حاکمیت در فضای سایبر است. نگرش نخست، مبتنی بر انحصار دولتها در عرصه قانونگذاری فضای سایبر است و نگرش دوم که ملهم از دکترین میراث مشترک بشریت است، مخالف ورود انحصاری دولتها به این عرصه است. هر یک از این دو رویکرد، موجد روشهای قانونگذاری مختلفی در فضای سایبر است. روشهای قانونگذاری ملی، بین‌المللی و خودانتظامی در زمره روشهای قانونگذاری در فضای سایبر به شمار می‌آیند. اگرچه توسل به هر یک از روشهای قانونگذاری با اشکالاتی در عرصه اجرا روبه‌روست، در این میان می‌توان رویکردی بینابین و مختلط را برگزید تا ضمن رفع نواقص دیگر روشها، زمینه را برای نیل به تفاهم میان کشورها و گروههای فعال در زمینه فضای سایبر هموار سازد. نگرش دولت جمهوری اسلامی ایران، اساساً مبتنی بر شیوه قانونگذاری ملی است. بااینحال، عملکرد ایران در سطح بین‌المللی و بهویژه در اتحادیه بین‌المللی مخابرات، حاکی از پذیرش روش مختلط در قانونگذاری در فضای سایبر است.
Keywords
