ارزیابی تنش خشکی بر اسیدهای چرب غیراشباع و برخی صفات فیزیولوژیک چهار رقم گلرنگ (.Carthamus tinctorius L) در جیرفت

Abstract

توسعه محصولات دانه روغنی جایگزین با عملکرد دانه قابل‌قبول در شرایط خشکی و ارقام زراعی پایدار و سازگار با محدودیت‌های زیست‌محیطی برای امنیت غذایی بسیار مهم است و می‌تواند راهبردی در مدیریت پایدار کشاورزی باشد. به همین منظور مطالعه‌ای با بررسی تأثیر تنش خشکی بر خصوصیات برخی ارقام گیاه گلرنگ به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه جیرفت در سال زراعی 98-1397 انجام شد. آبیاری به‌عنوان فاکتور اصلی در دو سطح شامل آبیاری معمول ( بر اساس ۸۰ میلی‌متر از تشتک تبخیر کلاس A) و تنش خشکی (قطع آبیاری از مرحله گلدهی تا مرحله رسیدگی) و رقم‌ها به‌عنوان فاکتور فرعی شامل سینا، پدیده، زرقان 279 و ژیلا بود. نتایج نشان داد، تنش خشکی باعث کاهش معنی‌دار وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن و میزان کلروفیل‌ برگ شد، ولی اثر تنش بر میزان کاروتنوئید برگ معنی‌دار نشد. میزان کلروفیل در شرایط تنش خشکی کمتر از آبیاری معمول بود و رقم زرقان 279 بیشترین محتوی کلروفیل و رقم ژیلا کمترین میزان کلروفیل را داشت. عملکرد دانه در تیمارهای آبیاری در دوره گلدهی تا رسیدگی نسبت به تیمار بدون تنش ۲۰ درصد کاهش عملکرد داشت. در بین ارقام، مورد مطالعه رقم زرقان 279 بالاترین عملکرد دانه (۲۴۷۳ کیلوگرم در هکتار)، بیشترین درصد روغن (35.01)، پایداری روغن (۳۰ درصد)، بیشترین اسید اولئیک (23.4 درصد) و اسید لینولئیک (76.3 درصد) را داشـت.

Keywords

• اسیداولئیک
• اسیدلینولئیک
• پایداری روغن
• عملکرد دانه
• کاروتنوئید