منظر (Mar 2023)
روایت منظر در دیوارنگاری
Abstract
شهر جامع‌ترین مجموعه از دستاوردهای بشر در طول تاریخ است که از حاصل جمع آثار او در عرصه‌های فرهنگ، معماری، صنعت، هنر، ارتباطات اجتماعی، دانش، اخلاق و سیاست به وجود آمده است. منظر شهری با این وصف می‌تواند مبیّن کیفیت ارتباط این عرصه‌ها با یکدیگر و افاده معنای آن‌ها در کالبد شهری باشد. هنرهای شهری در پدیدارشدن منظر شهری همچون زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی آن نقشی بسزا دارند. پژوهش حاضر با این فرض که هنر به‌عنوان یکی از متنوع‌ترین و غنی‌ترین سرمایه‌های معنوی جوامع، می‌تواند در پیدایش منظر انسان‌گرا در شهرها ایفای نقش کند، با روش توصیفی-تحلیلی صورت گرفته و درصدد پاسخ به «چیستیِ» کارکردهای هنرهای شهری در رابطه با منظر شهری و «چگونگیِ» ایفای نقش دیوارنگاری شهری در دستیابی به منظر شهری مطلوب و انسان‌گرا است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد؛ هنرهای شهری هم بر رویکرد عینی منظر شهری و هم بر رویکرد ذهنی آن تأثیر می‌گذارند و ظرفیت‌های این هنر به‌طور بارز در خصوصیات بنیادین منظر شهری شامل «خوانایی»، «هویت‌مندی» و «زیبایی» اثرگذار است. کارکردهای ده‌گانه شناسایی‌شده هنر دیوارنگاری در منظر شهری در تحقق خصوصیات منظر مطلوب شهری دخالت دارند و کاربست این تأثیرات در خوانایی منظر شهری و هویت‌مندی آن، بیش از زیباسازی شهری است. این مسئله نشان‌دهنده تأثیرات عمیق و پایدار دیوارنگاری در منظر شهری است که حکایت از اعمال اثر هنر از طریق صورت و سیمای شهر، بر لایه‌های ذهنی آن دارد.
