Cumhuriyet İlahiyat Dergisi (Jun 2022)
Cevherî’nin Sultan II. Bayezid’e Sunduğu Methiyeler
Abstract
Türk-İslam toplumlarında yaygın olan şairlerin padişaha methiye şiirleri sunma geleneğinin sağlam dinî temelleri vardır. Halk içinde saltanat ilâhî kaynaklıdır; padişaha itaat, Allah ve Resûlü’ne itaattir. Osmanlı padişahları, adaletiyle nizâm-ı âlemin son hâmisi olarak görüldükleri için halk padişahlara hürmet etmiştir. Kasideler, mesneviler gibi edebî eserlerde ve tarihî, dinî-tasavvufî eserlerde bunun birçok örneği vardır. Bu yüzden padişaha kaside sunan her şairin sadece makam ve maddi çıkar beklentisinde olduğunu düşünmek çok yüzeysel bir yaklaşımdır. Sultan II. Bayezid Amasya’daki şehzadeliği döneminde ve otuz bir yıllık saltanatında (salt. 886-918/1481-1512) dünyanın dört tarafından gelen âlimleri, sanatkarları ve özellikle şairleri cömertçe himaye eden sanatkâr bir padişahtır. Önemli bir hattat, bestekâr ve şair olan Sultan II. Bayezid halk arasında velî olarak meşhurdur. Sultan II. Bayezid devrine ait bir İn‘âmât Defteri’nde kayıtlı şairlere verilen hediyeler, şairlere verdiği önemin göstergesidir. Ancak Sultan II. Bayezid’in himaye ettiği şairlerin çoğu bilinmemektedir. Bu şairlerden biri olan Cevherî’nin hayatı ve eserleri meçhuldür. Bu makalede şairlerin kaside sunma geleneğinin dinî temelleri hakkında bilgi verilerek Cevherî’nin yeni bulunan şiirleri ve hayatı hakkında tespitler yapılmıştır. Makalede ayrıca Cevherî’nin yeni bulunan şiirleri tanıtılarak özellikleri, edebî değeri ve metin neşri yapılmıştır.
Keywords
