تحلیل مدلهای هوش مصنوعی هیبریدی نوین در برآورد دبی سیلابی:مطالعه موردی: حوضه آبریز کشکان

Abstract

سیل از جمله پدیده‌های طبیعی است که هر ساله خسارات جانی و مالی زیادی را در دنیا به بار آورده و مشکلات عدیده‌ای را بر سر راه توسعه‌ی‌ اقتصادی و اجتماعی کشورها ایجاد می‌نماید. از این رو جهت کاهش خسارات، کنترل و هدایت این پدیده، برآورد دبی سیلابی و شناسایی عوامل مؤثر بر آن بسیار حائز اهمیت می‌باشد. در این پژوهش، به منظور برآورد دبی سیلابی حوضه‌ی آبریز کشکان واقع در استان لرستان از مدل­های هوش مصنوعی هیبریدی نوین شامل شبکه عصبی مصنوعی- تفنگدار خلاق، شبکه عصبی مصنوعی-عنکبوت بیوه سیاه و شبکه عصبی مصنوعی- ازدحام مرغ در طی دوره­ی زمانی 1400-1390 استفاده شد. برای ارزیابی عملکرد شبیه‌سازی از شاخص‌های آماری ضریب تعیین (R2)، میانگین مطلق خطا (MAE)، ضریب کارایی نش- ساتکلیف (NSE) و درصد بایاس (PBIAS) استفاده گردید. نتایج نشان داد که بطور کلی مدل­های هوش مصنوعی هیبریدی عملکرد بهتری نسبت به مدل منفرد در برآورد دبی سیلابی دارند. نتایج نشان داد مدل شبکه عصبی مصنوعی- تفنگدار خلاق نسبت به سایر مدل­ها از دقت بیشتر و خطای کمتری برخوردار است. در مجموع نتایج نشان داد استفاده از مدل­های هوش مصنوعی هیبریدی در برآورد دبی سیلابی موثر بوده و می­تواند به عنوان راهکاری مناسب و سریع در مدیریت منابع آب مطرح شود.

Keywords

• تفنگدار خلاق
• شبیه‌سازی
• هوش مصنوعی
• جنوب غربی
• حوضه‌ی آبریز کشکان