پیامدسنجی اعتبارات خرد بر معیشت خانوارهای روستایی: دلالت‌هایی برای خوداشتغالی و کارآفرینی خرد در پرتو الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت

Abstract

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر اعتبارات خرد دریافتی (به طور ویژه؛ وام‌های اشتغال‌زایی بنیاد برکت) بر معیشت خانوارهای روستایی شهرستان زابل انجام شد. جامعه آماری شامل 7263 نفر از سرپرستان خانوار روستایی بود. نمونه‌ها به صورت تصادفی از بین 30 روستا انتخاب شدند. نتایج بررسی کیفیت اعتبارات نشان داد که شرایط آسان وثیقه‌گذاری و ضمانت، تأمین مدارک مورد نیاز، شفافیت در مراحل کار و ارایه اطلاعات کافی درباره تسهیلات اعتباری کیفیت بهتری داشتند و 80/70 درصد پاسخگویان کیفیت اعتبارات دریافتی را متوسط ارزیابی کردند. نتایج آزمون فریدمن نشان داد که مواردی مانند کارگری، دامداری، زراعت، تولید صنایع دستی و کمک‌های دولتی و از کارافتادگی از جمله راهبردهای مهم معیشتی در منطقه مورد مطالعه بودند. نتایج آزمون t تک نمونه‌ای نشان داد که سرمایه‌های انسانی، فیزیکی، طبیعی و مالی در وضعیت مطلوبی نیستند و فقط سرمایه‌ اجتماعی کمی بیشتر از حد متوسط است. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی منجر به دسته‌بندی راهبردهای معیشتی و استخراج سه گروه معیشتی شامل «راهبرد معیشت مبتنی بر تولید محصول»، «راهبرد معیشت مبتنی بر خوداشتغالی» و «راهبرد معیشت مبتنی بر دریافت حقوق» شد که 58/65 درصد واریانس کل را تبیین کردند. نتایج رگرسیون خطی به منظور بررسی تأثیر شاخص کیفیت اعتبارات بر هر کدام از سرمایه‌های معیشتی نشان داد که اعتبارات بر سه نوع سرمایه انسانی، فیزیکی و مالی و همچنین شاخص کل معیشت پایدار، تأثیر مثبت معنی‌دار دارد و بر دو نوع سرمایه اجتماعی و طبیعی تأثیری نداشته است.

Keywords

• معیشت روستایی
• کیفیت دسترسی به اعتبارات
• دارائی‌های معیشتی
• راهبردهای معیشتی