Vakanüvis Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi (Apr 2018)
Sanatta Esinlenme Süreçleri, Beethoven'dan Tolstoy'a Tolstoy'dan Günümüze: Kreutzer Sonat
Abstract
Makalenin amacı, « Kreutzer Sonat » olarak da bilinen, Ludwig Van Beethoven’ın keman ve piyano için yazdığı 9 numaralı sonatının, dünyadaki bir çok sanatçının eserlerinin yaratılma süreçlerini nasıl etkilemiş olduğunu irdelemektir. Buna en önemli örnek olarak Lev Tolstoy’un 1889 yılında yayımladığı aynı isimli romanı ‘Kreutzer Sonat’ ı gösterebiliriz. Bu uzun öykü mutsuz bir çiftin hayatını yok eden yıkıcı bir aşk, yakıcı bir öfke ve öldürücü bir kıskançlığı konu alır. Tolstoy’un bu eseri Rus edebiyatında 19.yüzyıl ayrıcalıklı sınıfların kültüründe kadının rolünü, aile düzenini sorgulayan, aşk, evlilik ve kadın cinselliği ile ilgili farklı düşünceleri ifade eden ve zamanında uygunsuz olarak algılanan bir eser olarak tanınır. Lev Tolstoy’un uzun öyküsüne Beethoven’ın Kreutzer Sonat’ı ile aynı ismi vermiş olması Beethoven’ın müzikte yaptığı devrimsel tavıra adeta bir göndermedir. Edebiyatçı kimliğiyle Tolstoy’un, birkaç düzeyde « Kreutzer » kelimesine çeşitili anlamlar yüklediğini görmekteyiz. Eserin, yaratma sürecinde biçimsel, dönemsel, düşünsel ve benzeri tüm engelleri aşan bir atılımla sanatta özgür ve özgün düşüncenin gelişmesinde Beethoven’nın atılımına benzer bir çizgi izlediğini göstermiştir. Tolstoy’un bu eserinin gerek isminin seçilmesinde, gerekse içeriğindeki tavırda, müziğe bu kadar vakıf olmasının da rolü vardır. Yakın arkadaşı Nikolai Rubinstein’ın Tolstoy’un bir sorusuna cevap olarak Beethoven’ın Kreutzer Sonatı’nın çağının kalıplarını kıran birinci bölümüne dikkat çekmesinin bu esinlenmede büyük bir rolü olduğu düşünülür. Makale öncelikle bu iki büyük sanatçının eserlerinin ortaya çıkış ve tarihte yer alış süreçlerini mercek altına alacak ve yine Beethoven’in sonatın müzikal kalıplarını kırıp, müzik dünyasında önce derin şaşkınlık ve daha sonra hayranlık yaratan Kreutzer Sonatı’nın, tarihte diğer sanatlarda da hiç bitmeyen yansımalarına ve bundan esinlenmiş diğer sanat eserlerine dikkat çekecektir.
Keywords
