تأثیرکاشت گیاهان پوششی بر توزیع عمودی سطح برگ و ماده خشک سویا (Glycine max L.) در رقابت با علف‌های هرز

Abstract

به منظور مطالعه تغییرات عمودی سطح برگ و ماده خشک کانوپی سویا (Glycine max L.) در رقابت با علف‌های‌هرز و در حضور گیاهان پوششی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در سال 1392 به صورت بلوک کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمار‌های آزمایشی شامل گیاهان پوششی (شبدر ایرانی (Trifolium resupinatum L.)، شنبلیله (Trigonella foenum–graecum L.) ، خلر (Lathyrus sativus L.) و ماشک (Vicia sativa L.)) و زمان‌های کاشت گیاهان پوششی (همزمان با سویا و سه هفته بعد از کاشت سویا) بوده و همچنین دو تیمار شاهد به صورت تک‌کشتی سویا با و بدون وجین در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد حداکثر میزان شاخص سطح برگ و تجمع ماده خشک سویا در لایه‌های مختلف کانوپی بسته به نوع گیاه پوششی و زمان کاشت آن متفاوت بود در حالی‌که گیاهان پوششی در کاشت با تأخیر شاخص سطح برگ و ماده خشک کمتری نسبت به کاشت همزمان داشتند. در اکثر موارد بیشترین شاخص سطح برگ و همچنین تجمع ماده خشک علف‌های‌هرز در لایه ابتدایی کانوپی (20-0 سانتی‌متر) به دست آمد. بیشترین مجموع سطح برگ علف‌هرز در تیمار کاشت همزمان سویا با شنبلیله (4/290 سانتی‌متر مربع) و بیشترین ماده خشک مجموع علف‌هرز در تیمار کاشت سویای بدون وجین (4/12 گرم بر بوته) مشاهده شد، در حالی‌که کمترین مجموع سطح برگ و ماده خشک کل علف‌هرز (به ترتیب صفر سانتی‌متر مربع و صفر گرم بر بوته) در تیمار کاشت با تأخیر ماشک به‌ دست آمد، همچنین کاشت با تأخیر ماشک موجب تولید بیشترین عملکرد دانه سویا (6/3792 کیلوگرم در هکتار) در شرایط حضور علف‌هرز شد که بیشترین توانایی سرکوب‌کنندگی رشد علف‌های‌هرز را نسبت به سایر گیاهان پوششی داشته است. به نظر می‌رسد کاشت ماشک گل‌خوشه‌ای 21 روز بعد از سویا برای سرکوب کردن علف‌های‌هرز جایگزین مناسبی در کشاورزی پایدار باشد.

Keywords

• خلر
• ساختار کانوپی
• شبدر ایرانی
• ماشک