شعار انتخاباتی دولت‌های پسا انقلابی ایران (1396-1358): گذار از ارزش بقاء به عصر پسا بقاء

Abstract

شعارهای انتخاباتی جامعه ایران، دوران گذاری را طی 40 سال اول انقلاب تجربه کرده‌اند. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوای شعارهای انتخاباتی دولت‌های پسا انقلابی ایران بین سال‌های 1358 تا 1396 بر مبنای نظریه ارزش بقاء و ارزش وجودی رونالد اینگلهارت (متفکر نوسازی و پسانوسازی) بوده است. روش پژوهش، از نوع تحلیل محتوای کیفی و ابزار آن، داده‌های تاریخی دولت­‌های پس از انقلاب 1357 است که به روش دموکراتیک و بر اساس آرای انتخاباتی، سکان نظام را بر عهده گرفته‌اند. جامعه آماری، تمامی شعارهای دولت‌های منتخب و حجم نمونه به روش تمام‌شماری، 12 مورد پوستر را دربرمی‌گیرد و سازوکار انتخاب، تعمدی، هدفمند و غیرتصادفی بوده است. بر اساس نتایج، طبق نظریه بقاء (کمیابی) و فرامادی (ابراز وجود) اینگلهارت، شعارها در دهه 60 دارای ارزش‌های مادیگرایانه ـ ملی (فقرزدایی، مستضعفان، رفع بیکاری، عدالت اقتصادی، رونق تولید)، در دهه 70 برخوردار از ارزش‌های پسا مادی ملی (مدارای اجتماعی، عدالت اجتماعی، اخلاق، هنجارهای اجتماعی، توسعه مدنی) و در دهه 90 شامل طیفی از ارزش‌های پسا مادی، مادی ـ ملی و فراملی (برابری طبقاتی، توسعه اجتماعی، حل بحران‌های اقتصادی، پیام اخلاقی جهانی، فرهنگ سیاسی، ارزش دموکراتیک) بوده‌اند؛ جهت آنها از طبقه پایین، به طبقه متوسط و در نهایت، طبقات ترکیبی (پایین، متوسط و بالا) و از سطح محلی ـ ملی، به سطح جهانی ـ فراملی چرخش داشته و کانون اشتراک‌شان، مسئله طبقاتی ـ اقتصادی (بهبود پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی، رفع فقر و بیکاری، کاهش فاصله طبقاتی جامعه) بوده است و نوعی گذار از دوره کمیابی یا ارزش‌های بقاء (ناامنی غذایی، بی‌ثباتی اقتصادی و نیازهای مادی، کارکردی ـ عینی) به سمت ارزش‌های ابراز وجود یا دوران بلوغ توسعه (ارزش‌های دموکراتیک، جهانی، زیباشناختی و انتزاعی) را تجربه کرده‌اند.

Keywords

• دولت‌های پسا انقلابی
• ارزش‌ بقاء
• ابراز وجود
• سیاست خارجی
• رونالد اینگلهارت