مدیریت خاک و تولید پایدار (Feb 2019)
تأثیر باکتری‌های محرک رشد و کاربرد کلرید سدیم بر رشد رویشی گندم و برخی از شاخص‌های‌زیستی خاک
Abstract
سابقه و هدف: تأثیر باکتری‌های محرک رشد گیاه بر افزایش عملکرد گندم اثبات شده است؛ با وجود این، تأثیر این باکتری‌ها بر کیفیت زیستی خاک به ویژه در شرایط وجود تنش در خاک از جمله تنش شوری، کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. لذا هدف از این تحقیق بررسی تأثیر این باکتری‌ها بر بهبود شاخص‌های زیستی خاک زیر کشت گندم و تحت شرایط تنش شوری بود. مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسی تأثیر باکتری‌های محرک رشد گیاه بر برخی شاخص‌های زیستی خاک و پارامترهای رشد گندم رقم گاسپارد در شرایط تنش شوری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار انجام گرفت. فاکتورهای آزمایش شامل شوری در چهار سطح: شاهد، 6، 8 و 10 (دسی زیمنس بر متر) و مایه‌زنی باکتری در سه سطح (مایه‌زنی بذر با سودوموناس فلورسنس، مایه‌زنی بذر با سودوموناس پوتیدا و بدون مایه‌زنی) بود. پس از پایان آزمایش (سه ماه)، پارامترهای عملکرد گیاه از قبیل حجم ریشه، ارتفاع گیاه، وزن خشک و وزن تر ریشه و ساقه گیاه اندازه‌گیری شد. همچنین شاخص‌های زیستی خاک ازجمله کربن زیتودة میکروبی و نیز تنفس پایه و تنفس برانگیخته اندازه‌گیری شدند. یافته‌ها: نتایج نشان داد که با افزایش سطح شوری شاخص‌های زیستی خاک و پارامترهای رشد گیاه مورد مطالعه در این پژوهش کاهش یافت؛ اما کاربرد باکتری‌ها باعث افزایش پارامترهای رشد گیاه شدند. مایه‌زنی بذر با سودوموناس فلورسنس و سودوموناس پوتیدا به ترتیب موجب افزایش 83% و 25% در حجم ریشه، 38% و 7% در وزن خشک ریشه، 52% و 50% در وزن تر ریشه نسبت به شرایط بدون مایه‌زنی در شوری 6 دسی زیمنس بر متر گردید. همچنین بیشترین کربن زیتوده میکروبی (1997 میلی‌گرم کربن میکروبی بر کیلوگرم خاک) در شرایط مایه‌زنی با باکتری سودوموناس پوتیدا در شوری 6 دسی زیمنس بر متر مشاهده شد. مایه‌زنی با باکتری سودوموناس فلورسنس در شرایط بدون شوری توانست کربن زیتوده میکروبی خاک را از 987 به 1765 میلی‌گرم کربن میکروبی بر کیلوگرم خاک برساند. درتمام سطوح شوری، مایه‌زنی با هر دو باکتری موجب افزایش معنی‌دار تنفس پایه و برانگیخته نسبت به شرایط بدون مایه‌زنی شد. نتیجه‌گیری: می‌توان نتیجه گرفت که حضور باکتری‌های محرک رشد گیاه، نه تنها پارامترهای رشد و عملکرد گندم را در شرایط تنش شوری افزایش می‌دهد، بلکه این باکتری‌ها شاخص‌های زیستی خاک از قبیل کربن زیتوده میکروبی، تنفس پایه و تنفس برانگیخته خاک را نیز بهبود بخشیده و از این طریق به طور غیر مستقیم شرایط رشد گیاه را بهبود داده و موجب افزایش عملکرد گیاه می‌شوند.
Keywords
