نقد تحلیل و زیبایی شناسی متون (Mar 2019)
«مردی در قفس»عصاره‌ی ناتورالیسم چوبک
Abstract
ناتورالیسم که به عنوان مکتبی ادبی، در اواسط قرن نوزدهم در فرانسه سر برآورد دریچهای نو به روی هنرمند گشود که در آن قهرمان داستانش دیگر نه انسانآرمانی رمانتیک بود نه حتی انسان عادی رئالیستی بلکه انسانی پستترو پلیدتر از آنچه حتی در جهان بیرون میتواند باشد؛ یعنی حیوانی در شکل انسان که پلیدی خود را بویژه در شرایط دشوار بروز میدهد. این مکتب در سراسر جهان پیروانی یافت که در این میان صادق چوبک از مقلدانی است که در ترسیم فضای یاسآلود آکنده از جبر و ستم، گوی سبقت از دیگران ربوده است. در این مقاله که به شیوهی تحلیلی به بررسی داستان چوبک پرداختهایم در پی کشف عناصر ناتورالیستی در داستان او بودهایم. نتیجه حاصل از بررسی نشان میدهد که تقریبا تمامی اصول این مکتب را در آثار چوبک میتوان دید جبرگرایی، یاس وناامیدی وبه دنبال آن پوچگرایی، استفاده از زبان محاوره، ضدیت با اخلاق، بیاعتقادی مذهبی، بهادادن به حیوانات و در مقابل تنزل دادن مقام انسانی در حد حیوان از ویژگیهایی است که در اکثر داستانهای او به چشم میخورد. ولی در این میان داستان «مردی در قفس» او عصاره تمام ویژگیهای مکتب ناتورالیسم است که ما در این مقال به بررسی این ویژگیها پرداختهایم.
