مطالعات اسلام و روانشناسی (Sep 2014)
الگوهای طبقهبندی صفات شخصیت در منابع اسلامی
Abstract
هدف این پژوهش عبارت بود از: «بررسی مفهوم صفت شخصیت»، «استخراج مصادیق صفات شخصیت در منابع اسلامی» و «طبقهبندی آن صفات بر پایه منابع اسلامی». برای گردآوری و تحلیل دادهها از روش «تحلیل محتوا»ی متون دینی استفاده شد. نتایج بهدستآمده نشان داد که: الف) صفات از دیرباز در هسته «نظریههای اخلاقی رفتار» حضور داشتهاند؛ ب) در آیات و روایات نیز برای توصیف شخصیت افراد از صفات استفاده شده است؛ ج) برای تبیین و طبقهبندی صفات در متون دینی، الگوهای متعددی وجود دارد؛ د) بعضی از این مدلها عبارتند از: مدل مفهومی، ارتباطی، دوقطبی، سهقطبی، سلسلهمراتبی و شبکهای؛ ﻫ) از بین مدلهای شناساییشده، مدل شبکهای از کارآمدی بیشتری برخوردار است؛ و) در الگوی شبکهای، صفات به صورت پویا در نظر گرفته میشود و رابطۀ آنها بهطور همزمان در یک شبکه مفهومی پیچیده قرار میگیرد.