Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi (Aug 2018)
Yer Bağlılığı ve Risk Algısı Kavramları Arasındaki İlişki
Abstract
Yer bağlılığı insan, zaman, yaşanılan çevreye duyulan bağ, güven duygusu gibi etmenlerin birbirileriyle olan etkileşimi sonucu ortaya çıkmış olan bir kavramdır. Çevresel riskler yüzünden yaşadıkları çevreyi terk etmek zorunda kalan ve sonrasında duydukları bağlılıktan dolayı geri dönme isteği göstermiş insanlar üzerinde ilk araştırmalar yapılmıştır. Bu durum yer bağlılığının risk algısı üzerinde etkili olduğunu göstermektedir. Risk kavramı ise bir afet sonucunda can, mal, çevresel kayıpların meydana gelme olasılığı iken risk algısı da bu durumun sezgisel olarak değerlendirilmesidir. Genellikle çevresel tehdit oluşumunda ve hemen sonrasında ortaya çıktığı fakat zamanla azaldığı görülmektedir. Yer bağlılığı ve risk algısı arasındaki ilişki hakkında az sayıda çalışma bulunmaktadır. Scopus veri tabanının sistematik bir şekilde araştırılması sonucunda yer bağlılığı ve risk algısını doğrudan ele alan 13 adet çalışma (2004-2017) saptanmıştır. Bu araştırma sonuçlarına göre yer bağlılığı ve risk algısı arasında hem pozitif hem de negatif ilişki bulunmaktadır. Sonuçlar özellikle şunları göstermektedir: (1) risk algısı ve yer bağlılığı arasında pozitif ilişki vardır; genel olarak farklı risk türlerine maruz kalmış yer bağlılığı yüksek olan bireylerin risk algısı daha güçlüdür; (2) risk algısı ve yer bağlılığı arasında negatif ilişki vardır; yere olan bağlılık arttıkça güven duygusu da artmaktadır ve riskleri algılama seviyeleri düşmektedir; (3) yer bağlılığı ve riskle başa çıkma arasında pozitif ilişki vardır; yere olan bağlılıkları yüksek olan bireyler yaşadıkları çevreye karşı sorumluluk ve koruyucu davranışlar sergilemektedirler ve riskle başa çıkmaya da isteklidirler; (4) yer bağlılığı ve riskle başa çıkma arasında negatif ilişki vardır; güçlü bir yer bağlılığı olan bireyler çevresel riskler ile karşı karşıya kaldıklarında yer değişikliği yapmak istemezler, riskleri göz ardı ederler ve felaketten sonra riskli bölgelere dönme olasılıkları çok yüksektir. Bu çalışma ile yer bağlılığı ve risk algısı arasındaki ilişkinin daha önceden yapılan araştırmalara göre hangi faktörlerden etkilendiği ve ilişki sonuçlarının neler olduğunun belirlenmesi ile ulusal literatüre katkı sağlanması amaçlanmaktadır.
Keywords
